Landsbankinn hagnaðist um 7,9 milljarða króna á þriðja ársfjórðungi, og alls um 22,4 milljarða króna á fyrstu níu mánuðum ársins 2023. Hagnaður bankans á því tímabili í fyrra var 11,3 milljarðar króna og því hefur hann næstum tvöfaldast milli ára. Aukningin nemur rúmlega ellefu milljörðum króna. 

Samhliða hefur arðsemi eiginfjár bankans, sem nam 293 milljörðum króna í lok september, aukist. Það var 10,9 prósent á þriðja ársfjórðungi yfirstandandi árs en 8,5 prósent á sama tíma í fyrra.

Þetta kemur fram í árshlutareikningi Landsbankans vegna uppgjörs þriðja ársfjórðungs sem birt var í dag. 

Vaxtatekjurnar 27 prósent meiri en í fyrra

Hreinar vaxtatekjur bankans hafa aukist gríðarlega frá því í fyrra. Á fyrstu níu mánuðum ársins voru þær tæplega 43 milljarðar króna, sem er rúmlega níu milljörðum krónum meira en á sama tíma í fyrra. en um er að ræða 27 prósent aukningu milli ára. Hreinar vaxtatekjur Landsbankans voru 82 prósent af öllum rekstrartekjum hans það sem af er ári. 

Í uppgjörskynningu segir að þetta sé vegna betri ávöxtunar á lausafé, stærra útlánasafns og hærra vaxtastigs. Útlán jukust um 55,5 milljarða króna á fyrstu níu mánuðum ársins 2023. Útlán til einstaklinga jukust um 19,5 milljarða króna og útlán til fyrirtækja um 47 milljarða króna en á móti kemur ellefu milljarða króna lækkun vegna gengisáhrifa. Nettóaukning fyrirtækjalána er því 36 milljarðar króna.

Vaxta­tekjurnar byggja á mun­inum á þeim vöxtum sem bank­arnir borga fyrir að fá pen­inga að láni og þeim vöxtum sem þeir rukka fyrir að lána ein­stak­lingum og fyr­ir­tækjum fjár­muni. Sá munur kallast vaxtamunur. Hann var 3,1 prósent hjá Landsbankanum á þriðja ársfjórðungi. Vaxtamunur íslenskra banka er talsvert meiri en þekkist á meðal annarra norrænna banka, en hann hefur verið lægstur hjá Landsbankanum hérlendis.

Hreinar þjónustutekjur Landsbankans hækkuðu einungis um rúmlega 200 milljónir króna frá á sama tímabili í fyrra, og voru 8,1 milljarður króna. Athygli vekur að þjónustutekjur – þókn­­anir fyrir til dæmis eigna­­stýr­ingu og fyr­ir­tækja­ráð­­gjöf en líka þau gjöld sem einstaklingar og heimili greiða fyrir ýmis konar þjónustu sem bankarnir veita þeim – drógust saman á þriðja ársfjórðungi 2023 samanborið við sama ársfjórðung í fyrra. 

Hlutfall kostnaðar af tekjum hríðfellur

Rekstrargjöld bankans hafa aukist milli ára, alls um 1,7 milljarða króna, en sú aukning er mun minni en aukningin á tekjum hans. Þess vegna eykst hagnaður Landsbankans fyrir skatta um 66 prósent milli ára og var 31,6 milljarðar króna. Þegar bankinn var búinn að greiða 9,2 milljarða króna í skatta stóðu hins vegar eftir 22,4 milljarðar króna í hagnað sem tilheyrir hluthöfum hans, sem eru að uppistöðu ríkissjóður Íslands. 

Íslensku bankarnir hafa allir verið að hagræða umtalsvert í rekstri á undanförnum árum. Rekstrarkostnaður þeirra sem hlutfall af tekjum var 59 prósent árið 2018 en fór niður í 47 prósent í fyrra. Síðan þá hefur hann lækkað verulega hjá Landsbankanum og er nú 34,6 prósent. 

Í skýrslu starfshóps Lilju D. Alfreðsdóttur, menningar- og viðskiptaráðherra, um greiningu á gjaldtöku og arðsemi viðskiptabankanna sem birt var í sumar kom fram að að aukin hagkvæmni og lækkun bankaskatts hafi ekki skilað sér í minni vaxtamun. Hann var að meðaltali 2,7 prósent í fyrra, sem er nánast sami vaxtamunur og var árið 2018, þegar hann var 2,8 prósent. Þessi vaxtamunur er hár í norrænum samanburði. Í skýrslunni sagði að hjá öðrum norrænum bönkum af svipaðri stærð og þeir íslensku sé hann 1,6 prósent og hjá stórum norrænum bönkum sé hann enn minni, eða 0,9 prósent. 

Vaxtamunur íslensku bankanna hefur haldið áfram að aukast á þessu ári og var, líkt og áður sagði, 3,1 prósent hjá Landsbankanum á síðasta ársfjórðungi. Hinir tveir kerfislega mikilvægu bankarnir: Arion banki og Íslandsbanki, voru þegar komnir með muninn upp í 3,2 prósent um mitt þetta ár.