Talið er að um sjötíu til hundrað þúsund manns, aðallega konur, hafi tekið þátt í útifundi á Arnarhóli þann 24. október þegar boðað var til kvennaverkfalls. Þetta er í fyrsta sinn síðan 1975 sem konur, og nú líka kvár, voru hvött til að leggja niður launuð og ólaunuð störf í heilan sólarhring.
Ýmsar kröfur voru samþykktar á fundinum og ljóst að þeim þarf að fylgja eftir. Áherslan í ár var ekki aðeins á að útrýma launamisrétti kynjanna heldur einnig á kynbundið ofbeldi og þriðju vaktina, ólaunaða vinnu í tengslum við heimili og fjölskyldu, sem að miklu leyti lendir á konum.
Mögnuð stemning á útifundinum
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir tók þátt í kvennaverkfallinu og mætti á Arnarhól. „Mér fannst stemningin vera ótrúlega mögnuð og langt umfram það sem maður gat búist við,“ segir hún. Ingibjörg Sólrún hefur borið marga titla á ferlinum en hún hefur alltaf lagt áherslu á jafnrétti. Hún var til að mynda þingkona Kvennalistans, borgarstjóri Reykjavíkur, svæðisstjóri UN Women í Istanbúl og yfirmaður lýðræðis- og mannréttindaskrifstofu Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu.
„Það þarf öfluga forystu af hálfu þeirra sem ráða í stjórnarráðinu“
„Það er mikilvægt að fylgja kröfum fundarins eftir gagnvart stéttarfélögunum og í kjarasamningum. Það er mikilvægur vettvangur til að ná fram launajafnrétti, og eðlilegu og sanngjörnu mati á hefðbundnum kvennastörfum. Síðan er það skólakerfið og menntakerfið. Það er ekki síst mikilvægt að auka fræðslu, til að mynda um kynbundið ofbeldi. Síðan þurfa ýmsar stofnanir að taka til hjá sér, ekki síst þegar kemur að dómskerfinu. Það þarf öfluga forystu af hálfu þeirra sem ráða í stjórnarráðinu,“ segir Ingibjörg Sólrún.
Grunnur velferðarkerfisins mannaður konum
Kristín Ástgeirsdóttir er einnig fyrrverandi þingkona Kvennalistans, hún hefur líka verið framkvæmdastýra Jafnréttisstofu og er ein þeirra sem komu að skipulagningu kvennaverkfallsins í ár.
„Nú þarf að fara yfir þær kröfur sem þarna voru settar fram, forgangsraða og skerpa fókusinn. Það þarf að fylgja eftir þessum kröfum gagnvart ríkisvaldinu, sveitarfélögum og/eða vinnumarkaðnum eftir því sem við á,“ segir hún.
Kristín leggur áherslu á að endurmeta þurfi virði svokallaðra kvennastarfa. „Mér finnst það vera stórmál. Það er gríðarlegt álag á þessum stéttum og mannekla. Hér er ég að tala um bæði heilbrigðiskerfið og menntakerfið. Það er skortur á sjúkraliðum og hjúkrunarfræðingum. Þessar stéttir mynda velferðarkerfið sem er grunnurinn að því að þjóðfélagið okkar gangi,“ segir hún.
Því næst nefnir hún mikilvægi stóraukinna aðgerða gegn kynbundnu ofbeldi. „Með fókus á gerendur. Allt þetta klámáhorf hefur áhrif á strákana. Það þarf að kenna þeim hvar mörkin liggja,“ segir hún.
Margt enn óunnið frá 1975
Gerður Steinþórsdóttir er ein af þeim sem komu að skipulagningu kvennafrídagsins 1975 en það ár var Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna helgað málefnum kvenna. Talið er að um 25 þúsund konur hafi þá komið saman í miðbæ Reykjavíkur.
„Að sumu leyti eru þetta sömu vandamál“
Gerður segir margt enn óunnið, þrátt fyrir þann tíma sem liðinn er síðan, eða 48 ár. „Að sumu leyti eru þetta sömu vandamál. Það hefur gengið hægt að ná launajafnrétti. Mér finnst þessi láglaunastefna þegar kemur að kvennastörfum vera hneyksli. Mér finnst skömm að því að fólk, aðallega konur, vinni fullan vinnudag án þess að geta lifað af laununum,“ segir hún.
Gerður upplifði samstöðu á útifundinum en líka reiði. „Það er komið upp óþol. Krafan er að þetta gamla karlaveldi víki. Það er líka krafa að karlmenn taki meiri þátt inni á heimilinu, taki meiri ábyrgð á þriðju vaktinni. Mér finnst vera spenna í samfélaginu,“ segir hún.
Kvennaverkfall
„Stelpur, horfið bálreiðar um öxl“
Sonja Ýr Þorbergsdóttir
Jafnréttisparadís?
Alma Ýr Ingólfsdóttir
Tryggjum réttindi fatlaðra kvenna
Finnborg Salome Steinþórsdóttir
Störf kvenna vanmetin og tækifæri til þátttöku á vinnumarkaði skert
Húsmæður, kvennaverkföll og allt þar á milli
Athugasemdir