Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Fréttir

Heimsmet í hita slegin þrjá mánuði í röð

Nýliðinn september sló öll met. Á heimsvísu var hann hálfri gráðu heitari en sá sem áður hafði mælst heitastur. Slík hækkun milli metmánaða er án fordæma. Júlí, ágúst og september í ár hafa allir reynst þeir heitustu frá upphafi mælinga.

5. október 2023 · 08:07

Sunna Ósk Logadóttir

sunna@heimildin.is

Heitasti september frá upphafi mælinga. Heitasti ágúst frá upphafi mælinga. Heitasti júlí frá upphafi mælinga. Þrjá mánuði í röð hafa hitamet verið slegin. Þessi staðreynd veldur mörgum vísindamönnum óhug, ekki síst sú að september í ár var 0,5 gráðum hlýrri en sá sem áður hafði mælst heitastur í sögunni. Og slíkt hefur ekki áður sést í mælingum á hitastigi á Jörðinni. Gróðureldar hafa sjaldan eða aldrei verið jafn tíðir á norðurhveli jarðar og síðustu mánuði. Og eldatíðinni er ekki lokið því enn á ný er nú barist við gróðurelda á Tenerife.

Í samantekt The Guardian á hitametum síðustu mánaða segir að nýliðinn september hafi verið 1,8 gráðum heitari en meðalhiti sama mánaðar fyrir iðnbyltingu samkvæmt rannsókn evrópskra og japanskra vísindamanna.

Losun gróðurhúsalofttegunda heldur áfram að aukast og er helsti drifkraftur hitanna nú en að auki hefur veðurfyrirbærið El Nino tekið við af La Nina í Kyrrahafinu. Líkt og gerist reglulega við þessi umskipti þýðir myndun El Nino að mikil varmalosun verður úr hafinu. Andrúmsloftið hlýnar þá enn frekar og telja vísindamenn nær óhætt að fullyrða að árið 2023 verði það heitasta frá upphafi mælinga en vara við að árið 2024 gæti orðið enn heitara enda reynslan sýnt að áhrif El Nino koma mest fram árið eftir að fyrirbærið myndast.

Út úr öllu korti

„September var, samkvæmt mínu faglega áliti sem loftslagsvísindamanns, algjörlega galið,“ segir Zeke Hausfather, sem starfar að öflun gagna um veðurfar við Berkeley-háskóla.

„Ég er enn að reyna að ná utan um þá staðreynd hversu mikið hiti getur hækkað eitt árið miðað við þau fyrri,“ segir Mika Rantanen, loftslagssérfræðingur við finnsku veðurstofuna. Og fleiri vísindamenn hafa lýst undrun sinni. Ed Hawkins, sem starfar við háskólann í Reading, segir að hitastig síðustu mánaða hafi verið „með ólíkindum“.

Ef fram heldur sem horfir stefnir allt í að árið 2023 verði 1,4 gráðum heitara en árin fyrir iðnbyltingu að meðaltali.

Það er hins vegar ekki aðeins á norðurhveli jarðar sem hitinn hefur verið óvenjulega hár miðað við árstíma. September hefur líka slegið öll met í Ástralíu þar sem hann er vormánuður. Þar var 3-5 gráðum heitara á mörgum stöðum en nokkru sinni hefur mælst í mánuðinum.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Á vettvangi

Vont að vita af þeim einum yfir hátíðarnar

„Maður veltir fyrir sér hvað varð til þess að hann var bara einn og var ekki í tengslum við einn né neinn,“ segir lögreglukona sem fór í útkall á aðventunni til einstæðings sem hafði dáið einn og legið lengi látinn.

GagnrýniÓvæntur ferðafélagi

Að gera athugasemdir við sjálfan sig

Skáldverkið Óvæntur ferðafélagi eftir Eirík Bergmann er afbragðs lærdómsbók – að mati Ásgeirs Brynjars Torfasonar sem segir ástarkrydd styrkja bókina og að ást höfundar á stjórnmálafræði skíni einnig í gegnum skrifin.

FréttirJólin

Alls konar fólk sem þarf aðstoð: „Það getur eitthvað komið fyrir hjá öllum“

Fjölbreyttur hópur sækir mataraðstoð fyrir jólin en útlit er fyrir að svipað margir þurfi á slíkri aðstoð að halda í ár og í fyrra, um 4.000 heimili ef litið er til aðstoðar Hjálparstarfs kirkjunnar og Mæðrastyrksnefndar. Há leiga eða háar afborganir eru að sliga marga sem þurfa að sækja sér aðstoð.

PistillUppgjör ársins 2024

Kristín Helga Gunnarsdóttir

Náttúruvernd er mannvernd

„Þau svara á móti að ekkert skipti máli ef við eigum ekki náttúruna. Þá erum við ekkert. Þetta segja börnin,“ skrifar Kristín Helga Gunnarsdóttir rithöfundur.

PistillJólin

Bryndís Eva Ásmundsdóttir

Jólamóðins

Jólin eru fullkomin afsökun fyrir því að fá útrás fyrir flippað kitsjið sem lúrir innra með okkur flestum, leyfa því að brjótast fram og dansa fram á nótt.

SamantektJólin

Jólagjafir sem efla íslenska tungu

Viltu efla máltilfinningu barnsins þíns, eða jafnvel þína eigin? Hvað með að setja góða bók, miða á menningarviðburð eða gott spil í jólapakkann? Hér eru nokkrar hugmyndir að gjöfum og góðum samverustundum yfir hátíðarnar sem efla íslenska tungu og menningarlæsi.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Viðskipti

Ráðuneyti keypti danska hönnunarsófa fyrir 5,9 milljónir

Háskóla-, nýsköpunar- og iðnaðarráðuneytið hefur undanfarna mánuði keypt húsgögn úr hönnunarverslun, sem þar til nýlega hét Norr11, að andvirði rúmlega tíu milljóna króna. Um er að ræða samsettan sófa, kaffiborð, borðstofuborð og fleiri húsgögn að andvirði 10,2 milljóna króna. Þar af er 1,3 milljóna króna sófi inni á skrifstofu ráðherra.

VettvangurHjólhýsabyggðin

„Þetta er eins og að búa í einbýlishúsi“

Bergþóra Pálsdóttir, Bebba, hefur unun af því að fá gesti til sín í hjólhýsið og finnst þetta svolítið eins og að búa í einbýlishúsi. Barnabörnin koma líka í heimsókn en þau geta ekki farið út að leika sér í hjólhýsabyggðinni í Sævarhöfðanum: „Þau skilja ekki af hverju við vorum rekin úr Laugardalnum og sett á þennan ógeðslega stað.“

Á vettvangi

Vont að vita af þeim einum yfir hátíðarnar

Fréttir

Rak 90 prósent starfsfólks fyrir að skrópa á morgunfund

Baldvin Oddsson, ungur íslenskur athafnamaður, rataði nýverið í fréttir í Bandaríkjunum fyrir að reka 99 starfsmenn úr sprotafyrirtæki sem hann stofnaði og rekur. Framkvæmdastjórinn mun hafa verið ósáttur við slaka mætingu á morgunfund, þar sem aðeins ellefu af 110 starfsmönnum melduðu sig, og tilkynnti þeim sem voru fjarverandi að þau væru rekin.

Fréttir

Fjármálaóreiða FH fellur á hafnfirska útsvarsgreiðendur

Hátt í sjö hundruð milljón króna reikningur FH verður líklega sendur til skattgreiðenda eftir að FH fór flatt á byggingu Knatthússins Skessunnar. Formaður félagsins fær 73 milljónir í sinn hlut fyrir uppbyggingu hússins, sem sligar nú félagið. Svört skýrsla Deloitte dregur fram fjármálaóreiðu.

Fólkið í borginni

Situr í gamla stólnum hans pabba

Elsu Björgu Magnúsdóttur rann blóðið til skyldunnar þegar faðir hennar lést fyrir 18 árum og flutti heim til Íslands. „Ég þurfti á Íslandi og fjölskyldunni að halda og þau mér.“

Mest lesið í mánuðinum

VettvangurHjólhýsabyggðin

Við erum ekkert „trailer trash“

Lilja Karen varð ólétt eftir glasafrjóvgun þegar hún bjó á tjaldsvæðinu í Laugardalnum og á dögunum fagnaði dóttir hennar árs afmæli. Afmælisveislan var haldin í hjólhýsi litlu fjölskyldunnar á Sævarhöfða, þar sem þær mæðgur búa ásamt hinni mömmunni, Friðmeyju Helgu. „Okkar tilfinning er að það hafi verið leitað að ljótasta staðnum fyrir okkur,“ segir Friðmey, og á þar við svæðið sem Reykjavíkurborg fann fyrir hjólhýsabyggðina.

Viðskipti

Ráðuneyti keypti danska hönnunarsófa fyrir 5,9 milljónir

Fréttir

Tilnefnd sem framúrskarandi ungur Íslendingur en verður send úr landi

Til stendur að hin sýrlenska Rima Charaf Eddine Nasr verði send úr landi. Hún var á dögunum ein af tíu sem tilnefnd voru til verðlaunanna Framúrskarandi ungur Íslendingur í ár. Tilnefninguna fékk hún fyrir sjálfboðaliðastörf sem hún hefur unnið með börnum. Hér á hún foreldra og systkini en einungis á að vísa Rimu og systur hennar úr landi.

Vísbending

Gylfi Magnússon

Verstu mistök Íslandssögunnar

Gylfi Magnússon, prófessor við viðskiptafræðideild HÍ, skrifar um verstu mistök Íslandssögunnar í nýjasta tölublaði Vísbendingar. „Íslendingar hafa auðvitað gert alls konar mistök sem þjóð og þurft að súpa seyðið af því.“ En hver eru þau verstu?

VettvangurHjólhýsabyggðin

„Þetta er eins og að búa í einbýlishúsi“

Vindorkumál

Ný ógn við haförninn rís á Íslandi

Hafernir falla blóðugir og vængjalausir til jarðar í vindorkuverum Noregs sem mörg hver voru reist í og við búsvæði þeirra og helstu flugleiðir. Hættan var þekkt áður en verin risu og nú súpa Norðmenn seyðið af því. Sagan gæti endurtekið sig á Íslandi því mörg þeirra fjörutíu vindorkuvera sem áformað er að reisa hér yrðu á slóðum hafarna. Þessara stórvöxnu ránfugla sem ómæld vinna hefur farið í að vernda í heila öld.