Ég á bágt með að trúa því að ég sé virkilega staddur í Danmörku,“ segir sjávarlíffræðingurinn Jens P. Jeppesen í samtali við danska ríkisútvarpið, DR. Ástæðan er sú að annað sumarið í röð hefur sést til túnfiska í Eyrarsundi milli Danmerkur og Svíþjóðar. Og í ár eru þeir fleiri en í fyrra og leika þar að því er virðist listir sínar, rétt eins og höfrungar. Þeirra helstu heimkynni eru í Miðjarðarhafinu og því hafa þeir komið um nokkuð langan veg.

„Ég hélt að þetta gæti ekki orðið ótrúlegra en í fyrra,“ segir Jeppesen uppnuminn. Hann segir að sést hafi til að minnsta kosti 200 túnfiska að stökkva upp úr sjónum síðustu daga. 

Nokkrar tegundir túnfiska eru til en þeir sem nú svamla um í Eyrarsundi eru ýmist kenndir við Atlantshafið eða bláan bakuggann sem þeir skarta. Fullvaxnir eru þeir á bilinu 200-400 kíló en dæmi eru um allt að 700 kílóa Atlantshafs-túnfiska. Þetta eru mjög hraðskreið dýr og því er ekki víst að ferðalagið frá Miðjarðarhafinu í Eyrarsundið hafi tekið mjög langan tíma. Þeir geta nefnilega synt á um 75 kílómetra hraða á klukkustund.

Fyrir rúmlega hálfri öld hefði enginn rekið upp stór augu að sjá túnfisk í Eyrarsundi. En fyrir um 55 árum hvarf hann að mestu þaðan. 

Þekkt var að þeir syntu frá Miðjarðarhafinu, með vesturströnd Englands og inn í Skagerak og Kattegat til þess að veiða í Eyrarsundi að hausti. Í byrjun vetrar, þegar þeir hafa étið nægju sína synda þeir aftur suður á bóginn. 

Eyrarsundið er góð fæðulenda fyrir þá á þessum árstíma því þar er að finna nóg af síld, makríl og öðrum smærri fiskum. Það er af því að í tugi ára hefur svæðið verið friðað fyrir togveiðum. 

Það er ekki á hverjum degi sem hægt er að sjá þessa stórvöxnu fiska stökkva upp úr sjónum, hvort sem er í Miðjarðarhafinu eða annars staðar. Og þótt það líti út fyrir að þeir séu að leika sér eiga þessi tilþrif sér aðrar skýringar sem tengjast sérstöðu Eyrarsundsins. 

Í fyrsta lagi, rekur Jeppesen í samtali við DR, eru þungir straumar í Eyrarsundinu. Vegna friðunar fyrir togveiðum er lífríkið einstaklega margbreytilegt. Plöntusvif dafnar og er fæða fyrir smáa fiska og hefur þannig áhrif á allt vistkerfið. Á þessum árstíma er svo ógrynni af síld og makríl í sundinu eftir hrygningar á leið út á dýpri mið Atlantshafsins. Allt saman er þetta að eiga sér stað í sundinu sem er sums staðar aðeins örfáir kílómetrar á breidd og til verður sannkallað veisluborð fyrir túnfiska.

Jens Jeppesen segir fiskana hreinlega ekki þurfa að gera annað en að bíða með opinn kjaftinn á um 10-15 metra dýpi. Stökkin má svo rekja til þess að ein eftirlætisfæða þeirra, hornfiskurinn, syndir rétt við yfirborðið. Þess vegna kemur túnfiskurinn á mikilli ferð til yfirborðsins til að gleypa hann í sig. 

„Svo í um 90 prósent tilfella sem þú sérð túnfisk stökkva þá er hann með hornfisk í kjaftinum,“ segir Jeppesen.

Veiða á daginn

Túnfiskar nota sjónina við veiðar og veiða því mest þegar sólin er hæst á lofti. Í Eyrarsundi eru þeir oft að gæða sér á smáfiski og stökkva hátt upp úr sjónum í aðeins um 50-100 metra frá landi.

Jeppesen brýnir fyrir löndum sínum að veiða ekki túnfiskana. Þeir hafi verið ofveiddir í marga áratugi en vera þeirra í Eyrarsundi eftir 55 ára fjarveru kunni að vera til marks um að stofninn í Atlantshafi sé loks farinn að rétta úr kútnum. Einnig er ólöglegt að veiða þá á þessum slóðum. 

Að túnfiskur sé aftur kominn að ströndum Danmerkur er að sögn Jeppesen ein af fáum jákvæðum fréttum af sjávarlífríkinu við landið síðustu ár.