„Það er enginn möguleiki á að segja „þetta hefði hvort eð er gerst.“ Við erum einfaldlega komin í heim sem er umbreyttur vegna loftslagsbreytinga,“ segir Halldór Björnsson, haf- og veðurfræðingur hjá Veðurstofu Íslands. 

Samkvæmt gögnum frá Haf- og lofts­lags­stofn­un Banda­ríkj­anna (NOAA) mældist meðalhiti yfirborðs í Norður Atlantshafi í byrjun júní 0,7 gráðum hærri en árið á undan. Um nýtt met er að ræða, hálfri gráðu hærra en fyrra met. 

„Þetta er alveg svakalega mikið,“ segir Halldór. „Atlantshafið er miklu heitara en það hefur verið mjög lengi.“

Höfin munu halda áfram að hlýna

Hitastigið í Norður-Atlantshafi hefur sveiflast fram og aftur á síðustu áratugum, eins og Halldór bendir á. Frá hafísárunum og til 1995 var þar fremur kalt en þá hlýnaði aftur. Árið 2014 kólnaði að nýju og vísindamenn fóru að hafa áhyggjur af bláa blettinum, hafsvæði skammt frá Íslandi sem virtist ekki vera að hlýna þrátt fyrir hlýnun annars staðar í hafinu. En bletturinn hvarf meira og minna eftir árið 2020 og hefur verið að hlýna síðan. 

„Nú erum við komin aftur í ástand sem er frekar líkt því ástandi sem var 2010. Nema að þetta gengur til baka með slíku offorsi að við erum komin með miklu heitara ástand,“ segir Halldór.

Hann telur líklegt að sú mikla hlýnun sem nú mælist sé frávik sem muni ganga til baka en að heilt yfir muni höf heimsins halda áfram að hlýna. 

Ástæður þessarar miklu hlýnunar í Norður-Atlantshafi eru taldar margþættar og erfitt að kenna einhverju einu um. Hlýnandi veðurfar er talið spila þar inn í, en mjög heitt er í heiminum í ár, eins og Einar Sveinbjörnsson, veðurfræðingur hjá Veðurvaktinni sem heldur úti Bliku, bendir á. Þá hefur hlýnun Norður-Atlantshafs einnig verið tengd við það að straumhvirfill sunnarlega á Atlantshafinu, sem golfstraumurinn er hluti af, virðist hafa veikst.

„Það að þessi stóri mikli straumhvirfill skuli vera aðeins veikari tengist breytingum á vindafari sem síðan aftur eru mögulega raktar til loftslagsbreytinga,” segir Einar.

Þýðir ekki endilega að sundspretturinn verði hlýr

En þó meðalhiti Norður-Atlantshafs, sem mældur er frá 0 til 60 breiddargráðu, sé hærri en aldrei fyrr, þýðir það ekki að sjórinn við Íslandsstrendur sé hlýr og notalegur. Einar segir sjóinn eitthvað hlýrri en vant er sunnan af landinu en fyrir norðan og austan sé hann fremur kaldur. 

„Það tengist bæði tiltölulega miklum hafís þar í vetur og líka þessum tíðu suðvestan vindum sem gerir það að verkum að kaldi sjórinn fær meiri útbreiðslu,“ segir Einar. 

Verður alla vega hlýrra að stinga sér í sjóinn í Nauthólsvík? 

„Kannski þegar fram í sækir, að menn finni einhvern mun en við megum ekki gleyma því að við erum staðsett mjög norðarlega í Atlantshafinu,“ segir Einar. 

Aðspurður segir hann að þessi hlýnun Norður-Atlantshafs sé ekki líkleg til þess að leiða af sér ýktara veðurfar eða náttúruhamfarir en að yfir hlýjum sjó verði meiri uppgufun og meira rakaframboð til loftsins. Það getur leitt af sér meiri úrkomu. 

„Ekkert endilega hér á landi frekar en á Bretlandseyjum að Vestur-Noregi en summa úrkomunnar eykst við Norður-Atlantshafið þegar svona háttar til. Það er algjörlega ómögulegt að segja hvaða staðir fá mest af þessu. Það veltur á því hvernig veðurkerfin eru að hreyfast hérna á okkar slóðum,“ segir Einar.