Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en ári.

Fréttir

Geðhjálp segir fjármuni í geðheilbrigðismál aðeins dropa í hafið

Landssamtökin Geðhjálp segja í umsögn að fjárlagafrumvarp næsta árs teljist vonbrigði. Þeir fjármunir sem ætlaðir séu málaflokknum séu langt því frá fullnægjandi.

8. desember 2021 · 10:03

Ritstjórn

ritstjorn@heimildin.is

Landssamtökin Geðhjálp telja að framlög til geðheilbrigðismála, sem lögð eru til í frumvarpi til fjárlaga næsta árs, hvergi nærri duga til svo hægt sé að takast á við málaflokkinn. Þannig hafi samtökin ítrekað bent á að til margra ára geðheilbrigðismál verið undirfjármögnuð hér á landi. Hlutfall fjármagns til geðheilbrigðismála hafi verið um tólf prósent af heildarfjármagni til heilbrigðismála, en umfang málaflokksins sé um 30 prósent. „Þegar búið er við slíka undirfjármögnun í ár og jafnvel áratugi er ljóst að eitthvað lætur undan.“

Geðhjálp óskar í umsögn um fjárlagafrumvarpið eftir því að samtökin verði sett á fjárlög eða að samningur verði gerður við þau til lengri tíma. Stærstur hluti rekrarfjár samtakanna er sjálfsaflaféa en á bilinu 20 til 30 prósent eru opinberir styrkir. Þeir styrkir hafa komið í gegnum styrkjakerfi heilbrigðisráðuneytis og félagsmálaráðuneytis en eru alla jafna ekki ákveðnir fyrr en í febrúar ár hvert. Það skapar mikið óhagræði fyrir samtökin að vita ekki hver opinber framlög verða fyrr en almanaksárið er hafið, segir í umsögninni.

Geðhjálp segir að fjárlagafrumvarp fyrir árið 2022 verði að teljast nokkur vonbrigði, ekki síst í ljósi stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar. Í honum segir: „Við ætlum að efla geðheilbrigðisþjónustu fyrir alla hópa samfélagsins, ekki síst börn og ungmenni. Geðheilsuteymi verða efld um land allt, áhrif notenda á þjónustuna aukin, forvarnir bættar og áhersla lögð á að veita fjölbreytta þjónustu sem er miðuð að ólíkum þörfum.“

Ekki hægt að sjá aukningu fjármuna í málaflokkinn

Í fjárlagafrumvarpinu, segir í umsögn Geðhjálpar, skorti sýn til bæði skemmri og lengri tíma í málaflokknum. Margar spurningar vakni við lestur frumvarpsins. Þar á meðal nefna samtökin tímabundna hækkun framlaga til geðheilbrigðisþjónustu, í eitt ár, um 400 milljónir króna. Geðhjálp veltir því fyrir sér í umsögninni hvert það fjármagn eigi að fara. „Í ljósi þess verkefnis og vanda sem landssamtökin Geðhjálp hafa ítrekað bent á sl. misseri og ár er þetta út frá fjárþörf í raun aðeins dropi í hafið.“

„Að setja 100 m.kr. í það verkefni verður að teljast veruleg vonbrigði“

Úr umsögn Geðhjálpar um fjárlagafrumvarpið þar sem fjallað er um niðurgreiðslu sálfræðikostnaðar

Þá er bent á það í umsögn Geðhjálpar að í fjárlagafrumvarpinu sé gert ráð fyrir að settar verði 100 milljónir króna í niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu. Frumvarp um þá niðurgreiðslu var samþykkt á Alþingi vorið 2020 en hefur verið ófjármagnað síðan. „Að setja 100 m.kr. í það verkefni verður að teljast veruleg vonbrigði. Þess ber að geta að landssamtökin Geðhjálp settu árið 2021 rétt um 28 m.kr. í ráðgjöf og sálfræðiþjónustu sem var opin öllum að kostnaðarlausu. Þetta er meira en fjórðungur þeirrar upphæðar sem hér er lagt er til að verði sett árlega í niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu.“

Í fjárlagafrumvarpinu segir einnig að lögð hafi verið áhersla á stóraukna geðheilbrigðisþjónustu. „Landssamtökin Geðhjálp sá ekki þessa stórauknu áherslu á geðheilbrigðisþjónustu. Vissulega hefur verið viðleitni til að gera betur í málaflokknum en miðað við það takmarkaða fjármagn sem sett er í málaflokkinn og það sem kemur fram í þessu fjárlagafrumvarpi og fjármálaátætlun ríkisstjórnarinnar 2022 til 2026 er ekki hægt að tala um aukningu í málaflokkinn,“ segir í umsögninni.

Geðhjálp gerir þá athugasemdir við að einungis sé getin viku frestur til að bera fram athugasemdir við fjárlagafrumvarps næsta árs. Það sé ekki nægilegur tími til að fara ítarlega yfir viðamikið frumvarp, sem feli ekki einungis í sér fjárveitingar heldur einnig stefnuþætti.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Fréttir

Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði

Eftir langvarandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda fluttu Axel Rafn Benediktsson og kona hans í sextán sæta rútu. Hann segist ekki upplifa sig sem hluta af samfélaginu heldur sem úrhrak. Þau hafi reynt að telja sér trú um að búsetan væri ævintýri en í raun séu þau heimilislaus.

Fréttir

Safna fyrir dóttur Þóru Dungal: „Við höldum áfram í minningu mömmu“

„Mamma mín var breysk eins og við öll,“ segir Max Sól, eldri dóttir Þóru Dungal heitinnar. „Hún hafði upplifað sinn skerf af áföllum og var lengi á flótta. Nú þarf hún ekki að flýja lengur.“ Max þarf nú að vinna úr áskorunum síðustu ára sem barn foreldris með fíknivanda, en einnig því mikla áfalli að versti ótti hennar hafi ræst og hún komið að móður sinni látinni.

RannsóknFernurnar brenna

Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar

Íslendingar hafa árum saman verið hvattir til þess að skola fernur utan um mjólkurvörur eða ávaxtasafa, brjóta þær svo saman og flokka í pappatunnuna. Þetta hefur verið gert undir því yfirskini að fernurnar séu svo endurunnar. Rannsókn Heimildarinnar sýnir að svo er ekki. Þær eru þvert á móti brenndar í sementsverksmiðjum á meginlandi Evrópu.

Viðtal

Leituðu að öruggasta stað í heimi og fundu hann á Íslandi

„Þetta er ekki leikur. Að rífa sig upp með rótum og yfirgefa heimalandið gerir enginn nema af nauðsyn,“ segir Abir, sem flúði frá Sýrlandi til Íslands ásamt bróður sínum, Tarek. Útlendingastofnun hefur synjað þeim um vernd en leit aldrei til aðstæðna í Sýrlandi í umfjöllun sinni heldur í Venesúela, þar sem systkinin eru fædd en flúðu frá fyrir mörgum árum.

Aðsent

Yngvi Sighvatsson

Hvert er umboð Þorsteins Víglundssonar?

Varaformaður leigjendasamtakanna spyr af hverju manni, sem er í forsvari fyrir byggingarfyrirtæki, sé veittur vettvangur til að útvarpa áróðri sínum sem fyrrum þingmanni og ráðherra í stað þess sem hann raunverulega er?

FréttirRóbert Wessman, Alvogen og Alvotech

Lífeyrissjóðurinn treystir því að stjórnendur Alvotech falli ekki í freistni

Tvær lögmannsstofur í Bandaríkjunum rannsaka nú meint lögbrot í starfsemi Alvotech. Lyfjaþróunarfyrirtækið gefur lítið fyrir rannsóknirnar og segir þær einfaldlega tilraun til að búa sér til tekjur.

Það sem ég hef lært

Þórey Sigþórsdóttir

Óvæntur missir stærsti lærdómurinn

Þórey Sigþórsdóttir var nýbúin að ferma eldra barn sitt og yngra barn hennar var 7 mánaða þegar móðir hennar lést langt fyrir aldur fram. Missirinn, eins erfiður og hann er, er hennar stærsti lærdómur. „Hann kostaði sitt, það tekur mörg ár að læra að lifa með sorginni, en hann ýtti mér líka út í andlega vegferð með sjálfa mig sem er ferðalag sem tekur engan enda.“

Mest lesið

1
Fréttir
Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði
Eftir langvarandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda fluttu Axel Rafn Benediktsson og kona hans í sextán sæta rútu. Hann segist ekki upplifa sig sem hluta af samfélaginu heldur sem úrhrak. Þau hafi reynt að telja sér trú um að búsetan væri ævintýri en í raun séu þau heimilislaus.
2
Fréttir
Safna fyrir dóttur Þóru Dungal: „Við höldum áfram í minningu mömmu“
„Mamma mín var breysk eins og við öll,“ segir Max Sól, eldri dóttir Þóru Dungal heitinnar. „Hún hafði upplifað sinn skerf af áföllum og var lengi á flótta. Nú þarf hún ekki að flýja lengur.“ Max þarf nú að vinna úr áskorunum síðustu ára sem barn foreldris með fíknivanda, en einnig því mikla áfalli að versti ótti hennar hafi ræst og hún komið að móður sinni látinni.
3
RannsóknFernurnar brenna
4
Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar
Íslendingar hafa árum saman verið hvattir til þess að skola fernur utan um mjólkurvörur eða ávaxtasafa, brjóta þær svo saman og flokka í pappatunnuna. Þetta hefur verið gert undir því yfirskini að fernurnar séu svo endurunnar. Rannsókn Heimildarinnar sýnir að svo er ekki. Þær eru þvert á móti brenndar í sementsverksmiðjum á meginlandi Evrópu.
4
Viðtal
2
Leituðu að öruggasta stað í heimi og fundu hann á Íslandi
„Þetta er ekki leikur. Að rífa sig upp með rótum og yfirgefa heimalandið gerir enginn nema af nauðsyn,“ segir Abir, sem flúði frá Sýrlandi til Íslands ásamt bróður sínum, Tarek. Útlendingastofnun hefur synjað þeim um vernd en leit aldrei til aðstæðna í Sýrlandi í umfjöllun sinni heldur í Venesúela, þar sem systkinin eru fædd en flúðu frá fyrir mörgum árum.
5
Aðsent
4
Yngvi Sighvatsson
Hvert er umboð Þorsteins Víglundssonar?
Varaformaður leigjendasamtakanna spyr af hverju manni, sem er í forsvari fyrir byggingarfyrirtæki, sé veittur vettvangur til að útvarpa áróðri sínum sem fyrrum þingmanni og ráðherra í stað þess sem hann raunverulega er?
6
FréttirRóbert Wessman, Alvogen og Alvotech
Lífeyrissjóðurinn treystir því að stjórnendur Alvotech falli ekki í freistni
Tvær lögmannsstofur í Bandaríkjunum rannsaka nú meint lögbrot í starfsemi Alvotech. Lyfjaþróunarfyrirtækið gefur lítið fyrir rannsóknirnar og segir þær einfaldlega tilraun til að búa sér til tekjur.
7
Það sem ég hef lært
Þórey Sigþórsdóttir
Óvæntur missir stærsti lærdómurinn
Þórey Sigþórsdóttir var nýbúin að ferma eldra barn sitt og yngra barn hennar var 7 mánaða þegar móðir hennar lést langt fyrir aldur fram. Missirinn, eins erfiður og hann er, er hennar stærsti lærdómur. „Hann kostaði sitt, það tekur mörg ár að læra að lifa með sorginni, en hann ýtti mér líka út í andlega vegferð með sjálfa mig sem er ferðalag sem tekur engan enda.“
8
FréttirFlóttamenn frá Venesúela
4
Atvinnuþátttaka flóttamanna frá Venesúela er meiri en Íslendinga
Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra hefur sagt að flóttamenn frá Venesúela komi meðal annars til Íslands til að setjast upp á velferðarkerfið. Þingmaðurinn Birgir Þórarinsson hefur einnig sagt þetta. Gögn frá félagsmálaráðuneytinu sýna hins vegar að atvinnuþátttaka flóttamanna frá Venesúela er 86,5 prósent.
9
Viðtal
1
Fagnaði fertugsafmælinu með því að hækka stýrivexti
Ásgerður Ósk Pétursdóttir hefur pælt í peningum frá því að hún man eftir sér. Ásgerður var ekki há í loftinu þegar hún spurði mömmu sína hvaðan peningarnir kæmu. Svarið var Seðlabankinn. „Þar ætla ég að vinna þegar ég verð stór,“ sagði Ásgerður. Og við það stóð hún. Ásgerður er yngst allra sem setið hafa í peningastefnunefnd og starf seðlabankastjóra heillar.
10
Fréttir
1
„Það er allt í rugli“
Formaður Miðflokksins leggur til að ráðherrar haldi næturfundi og panti sér pizzu eða svið á kostnað skattgreiðenda til að greiða úr óvissuástandinu sem ríkir í efnahagsmálum. Forsætisráðherra segir ríkisstjórnina vera að gera það sem þurfi að gera.

Mest lesið í vikunni

Fréttir

Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Húsverðir eigna sinna

Það er þrotlaus vinna að gæta eigna sinna. Því meira sem maður á því lengri eru vaktir húsvarðarins.

Fréttir

Safna fyrir dóttur Þóru Dungal: „Við höldum áfram í minningu mömmu“

Leiðari

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir

Að jarða konur

Á meðan konur eru raunverulega myrtar af mönnum er áherslan í umræðunni á meint mannorðsmorð gegn mönnum.

Fréttir

„Ég hef ekki einu sinni fengið boð í atvinnuviðtöl“

Rafaela Georgsdóttir hefur um langt skeið leitað að störfum þar sem menntun hennar gæti nýst en án árangurs. Rafaela er menntaður lögfræðingur frá Brasilíu með sérhæfingu í umhverfisvernd.

RannsóknFernurnar brenna

Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar

Viðtal

„Ég hélt alltaf að þetta væri svo tímabundið“

Una Rúnarsdóttir festi vextina á húsnæðisláninu sína fyrir tveimur árum síðan og á því von á því að þeir losni vorið 2024. Fram til þessa, nýjustu frétta um stýrivaxtahækkanir, upplifði hún vaxtahækkanir og verðbólguna sem tímabundið ástand og hélt því að væri búið að leysa úr stöðunni þegar vextirnir myndu losna. Nú er hún ekki svo viss um að svo verði raunin og hræðist því að þurfa selja heimilið næsta vor.

Mest lesið í mánuðinum

Menning

Þóra Dungal fallin frá

Þóra Dungal, sem varð táknmynd X-kynslóðarinnar á Íslandi skömmu fyrir aldamótin þegar hún fór með aðalhlutverk í kvikmyndinni Blossa árið 1997, er fallin frá.

GreiningElítusamfélagið á Nesinu

Rík elíta sem býr í einbýlishúsum, er með húshjálp og keyrir um á Teslu

Elítur og valdakjarnar á Íslandi eru líklegri til að hreiðra um sig í tveimur sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu en öðrum búsetukjörnum landsins, á Seltjarnarnesi og í Garðabæ. Hagtölur sýna svart á hvítu að þar eru áherslur, stjórnmálaskoðanir og samsetning íbúa allt önnur en í nágrannasveitarfélögunum.

Það sem ég hef lært

Sigmundur Ernir Rúnarsson

Líf mitt að framanverðu

Sigmundur Ernir Rúnarsson rifjar upp hvernig krakkarnir í grunnskólanum hans voru flokkaðir eins og rusl, í þá sem voru nothæfir og hentuðu til endurvinnslu – og hina sem máttu missa sín, og áhrif þess á líf þeirra til fullorðinsára. Jafnvel til endalokanna.

Viðtal

Alkóhólismi rændi heilsu hennar vegna meðvirkni

Helga Óskarsdóttir var þjökuð af andlegri og líkamlegri vanlíðan vegna alkóhólisma. Samt var það ekki hún sem misnotaði áfengi eða önnur vímuefni, heldur var hún orðin virkilega veik af meðvirkni. Hún var ekki nema fertug en leið eins og gamalli konu. Hún leitaði sér hjálpar, náði bata og hefur aldrei verið frískari, 73 ára, þriggja barna móðir og sex barna amma.

Fréttir

Lögreglumaður villti á sér heimildir vegna Samherjagjörningsins

Rannsóknarlögreglumaðurinn Gísli Jökull Gíslason hélt því fram að hann væri sjálfstætt starfandi blaðamaður þegar hann reyndi að komast að því hver stæði á bak við „We‘re Sorry“ gjörninginn. Tölvupóstana sendi hann úr vinnunetfangi sínu en greindi ekki frá því að hann væri lögreglumaður.

Fréttir

Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Húsverðir eigna sinna

Það er þrotlaus vinna að gæta eigna sinna. Því meira sem maður á því lengri eru vaktir húsvarðarins.

Mest lesið í mánuðinum

1
Menning
2
Þóra Dungal fallin frá
Þóra Dungal, sem varð táknmynd X-kynslóðarinnar á Íslandi skömmu fyrir aldamótin þegar hún fór með aðalhlutverk í kvikmyndinni Blossa árið 1997, er fallin frá.
2
GreiningElítusamfélagið á Nesinu
1
Rík elíta sem býr í einbýlishúsum, er með húshjálp og keyrir um á Teslu
Elítur og valdakjarnar á Íslandi eru líklegri til að hreiðra um sig í tveimur sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu en öðrum búsetukjörnum landsins, á Seltjarnarnesi og í Garðabæ. Hagtölur sýna svart á hvítu að þar eru áherslur, stjórnmálaskoðanir og samsetning íbúa allt önnur en í nágrannasveitarfélögunum.
3
Það sem ég hef lært
5
Sigmundur Ernir Rúnarsson
Líf mitt að framanverðu
Sigmundur Ernir Rúnarsson rifjar upp hvernig krakkarnir í grunnskólanum hans voru flokkaðir eins og rusl, í þá sem voru nothæfir og hentuðu til endurvinnslu – og hina sem máttu missa sín, og áhrif þess á líf þeirra til fullorðinsára. Jafnvel til endalokanna.
4
Viðtal
1
Alkóhólismi rændi heilsu hennar vegna meðvirkni
Helga Óskarsdóttir var þjökuð af andlegri og líkamlegri vanlíðan vegna alkóhólisma. Samt var það ekki hún sem misnotaði áfengi eða önnur vímuefni, heldur var hún orðin virkilega veik af meðvirkni. Hún var ekki nema fertug en leið eins og gamalli konu. Hún leitaði sér hjálpar, náði bata og hefur aldrei verið frískari, 73 ára, þriggja barna móðir og sex barna amma.
5
Fréttir
5
Lögreglumaður villti á sér heimildir vegna Samherjagjörningsins
Rannsóknarlögreglumaðurinn Gísli Jökull Gíslason hélt því fram að hann væri sjálfstætt starfandi blaðamaður þegar hann reyndi að komast að því hver stæði á bak við „We‘re Sorry“ gjörninginn. Tölvupóstana sendi hann úr vinnunetfangi sínu en greindi ekki frá því að hann væri lögreglumaður.
6
Fréttir
Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði
Eftir langvarandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda fluttu Axel Rafn Benediktsson og kona hans í sextán sæta rútu. Hann segist ekki upplifa sig sem hluta af samfélaginu heldur sem úrhrak. Þau hafi reynt að telja sér trú um að búsetan væri ævintýri en í raun séu þau heimilislaus.
7
Pistill
1
Sif Sigmarsdóttir
Húsverðir eigna sinna
Það er þrotlaus vinna að gæta eigna sinna. Því meira sem maður á því lengri eru vaktir húsvarðarins.
8
Fréttir
3
Borgaði 2 milljónir fyrir sögufrægt hús á Flateyri sem metið er á 20
Sögufrægt timburhús á Flateyri var selt til einkaaðila í fyrra fyrir 1/10 af fasteignamati. Í húsinu er rekin bóka- og gjafavöruverslun. Minjasjóður Önundarfjarðar réði ekki við að fjármagna endurbætur á húsinu og reyndi að gefa Ísafjarðarbæ það. Þegar það gekk ekki bauðst eiganda verslunarinnar, 'Ágústu Guðmundsdóttur, tækifæri á að kaupa það fyrir yfirtöku skulda.
9
Fréttir
Safna fyrir dóttur Þóru Dungal: „Við höldum áfram í minningu mömmu“
„Mamma mín var breysk eins og við öll,“ segir Max Sól, eldri dóttir Þóru Dungal heitinnar. „Hún hafði upplifað sinn skerf af áföllum og var lengi á flótta. Nú þarf hún ekki að flýja lengur.“ Max þarf nú að vinna úr áskorunum síðustu ára sem barn foreldris með fíknivanda, en einnig því mikla áfalli að versti ótti hennar hafi ræst og hún komið að móður sinni látinni.
10
Pistill
4
Hrafn Jónsson
Ég á þetta ekki en má þetta víst
Ísland er löngu búið að gefa sjálfsákvörðunarrétt og auðlindir þjóðarinnar til gamalla frekra kalla. Landið þarf ekki að hafa áhyggjur af framsali til Evrópusambandsins.