Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Britney Spears: Frelsi og fjötrar

Brit­ney Spe­ars skaust upp á him­in­inn sem skær­asta popp­stjarna þús­ald­ar­inn­ar. Ló­lítu-mark­aðs­setn­ing ímynd­ar henn­ar var hins veg­ar byggð á brauð­fót­um hug­mynda­fræði­legs ómögu­leika. Heim­ur­inn beið eft­ir því að hún myndi falla. Hún var svipt sjálfræði að­eins tutt­ugu og sex ára göm­ul, en #freebrit­ney hreyf­ing­in berst nú fyr­ir end­ur­nýj­un sjálfræð­is henn­ar.

Britney Spears: Frelsi og fjötrar
Britney Spears Skærasta stjarna aldamótanna varð frægðinni að bráð á meðan heimurinn fylgdist eftirvæntingarfullur með. Mynd: Shutterstock

Britney Spears er á allra vörum þessa dagana í kjölfar nýju heimildamyndarinnar Framing Britney Spears, sem framleidd er af New York Times. Myndin rekur ris og fall Britney í linsu fjölmiðla og augum heimsbyggðar fram að stærsta vendipunktinum í lífi hennar, þegar hún var svipt sjálfræði aðeins 26 ára að aldri. Faðir hennar, sem vann á þeim tíma við veisluþjónustu, tók við völdunum yfir lífi hennar og fjárræði yfir stórveldinu sem hún hafði byggt.

Markaðsvöruvæðing Lólítunnar

Fyrsta plata Britney Spears, ...Baby One More Time, kom út árið 1999 og toppaði fljótlega vinsældalista um allan heim. Platan samanstóð að mestu af angurværum og örvæntingarfullum dægurlögum um ást, sambandsslit og eftirsjá. Leið hinnar sautján ára Britney upp á stjörnuhimininn var greið og skjót, en líf táningsins tók drastískum breytingum í kjölfarið. Britney var orðin opinber persóna, hagsmunaeining fjölmiðla, stórfyrirtækja og eigin foreldra.

Titillag plötunnar, ...Baby One More Time, og myndbandið sem fylgdi því stimplaði hana inn sem kynþokkafulla skólastúlku. Hún var Lolita og heimurinn var Humbert Humbert. David LaChapelle myndaði Britney í barnaherberginu hennar fyrir Rolling Stone, fáklædda og umkringda barnaleikföngum. Það var skýrt frá fyrsta degi hvers konar menningartákn hin sextán ára Britney átti að vera. 

Baby One More TimeBritney var sautján ára gömul þegar platan ... Baby One More Time var gefin út árið 1999 en ferill hennar hófst þegar hún var 11 ára gömul.

Myndir LaChapelle stimpluðu Britney inn í menningarsöguna sem ákveðinn hugmyndafræðilegan ómöguleika. Rétt eins og í Lolitu eftir Nabokov var henni teflt fram sem báðum pólum af tvíhyggju kvenleikans; hún var barnung, hrein og tær, en í senn kynferðisleg og kynþokkafull vera. Skilaboðin voru skýr. Menningarleg þráhyggja fyrir hinni barnungu Britney Spears var hafin. Hún var skærasta stjarna aldamótanna. Karlmenn þurftu ekki að skammast sín fyrir að girnast hana. Konur áttu að vera hún. Þetta er þröngur vegur að feta fyrir allra augum. Almenningsálitið er viðkvæmt og brigðult, frægðin tvíeggja sverð. Ímynd Britney sem stórstjörnu sáði fræjum eyðileggingar hennar. Heimurinn var hugfanginn, en beið í senn eftir því að hún myndi misstíga sig. 

Ímyndin innibar eyðilegginguna 

Stefna ofurkynferðislegrar vöruvæðingar Britney Spears hélt áfram í næstu plötu hennar, Oops!... I did it again, sem kom út árið 2000. Titillagið er eins og óður til menningarinnar og samfélagsins sem hafði kyngert hana frá bernsku. Hún gengur inn í hlutverk kynþokkafullrar geimveru sem tælir menn að gamni sínu. „Oops, you think I'm in love. That I'm sent from above. I'm not that innocent.“ Hún axlar ábyrgð á eigin kyngervingu og fríar okkur henni um leið.

Markaðsvæðing  Britney Spears krafðist þess að báðum pólum menningarlegrar tvíhyggjuandstæðu kvenleikans væri pakkað saman í einni unglingsstúlku. Britney var hlutgerð og markaðsvöruvædd sem kynferðisleg vera en í senn kröfðust menningarlegar afstæður þess að hún væri óspjölluð meyja, hin fullkomna fyrirmynd fyrir allar stúlkur í hinum vestræna heimi. Það er ef til vill vegna þessa hugmyndafræðilega ómöguleika að heimurinn beið eftir því að Britney myndi falla. Þversögnin gat ekki lifað í samlyndi við sjálfa sig til lengri tíma. 

„Ekki svo saklaus“Britney var nítján ára þegar Oops I Did it Again kom út.

Almenningsálitið snýst gegn Britney

Ofurfjölmiðluð sambandsslit Britney og Justin Timberlake voru upphafið af hruni orðspors hennar. Tónlistarmyndband Timberlake stjórnaði narratívunni sem var borin ofan í almenning. Það málaði hana sem svikulan kvendjöful sem traðkaði á hjartaknúsaranum. Í fjölmiðlum fullyrti hann að hún væri ekki óspjölluð meyja. Hann var ekki aðeins búinn með hana, heldur hafði hún haldið framhjá honum. Forsendur ímyndar hennar voru brostnar. Britney var orðin drusla.

Fjölmiðlar urðu sífellt óvægnari í garð Britney og hún byrjaði að brotna undan álaginu. Slúðurblöð lögðu fúlgur fjár undir til að fá ljósmyndir sem sýndu hana í slæmu ljósi. Eftir röð fjölmiðlaðra áfalla var Britney svipt forræði yfir börnunum sínum. Hún var nauðungarvistuð á geðdeild og missti að lokum sjálfræði. Hún er 39 ára gömul og ósjálfráða, en Free Britney-hreyfingin berst fyrir frelsi hennar.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Þakklátur fyrir að vera á lífi
1
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.
„Ég var bara glæpamaður“
4
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Armando Garcia
5
Aðsent

Armando Garcia

Sjón­arspil úti­lok­un­ar: Al­ræð­is­leg til­hneig­ing og grótesk­an

„Við hvað er­uð þið svona hrædd?“ spyr Arm­ando Garcia, fræði­mað­ur við Há­skóla Ís­lands, þau sem tóku þátt í pall­borði á mál­þing­inu Áskor­an­ir fyr­ir Ís­land og önn­ur smáríki í mál­efn­um flótta­fólks. Hann seg­ir sam­kom­una hafa ver­ið æf­ingu í val­kvæðri fá­fræði og til­raun til að end­ur­skapa hvíta yf­ir­burði sem um­hyggju.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Ég berst fyrir réttinum til að lifa“
2
Viðtal

„Ég berst fyr­ir rétt­in­um til að lifa“

Á upp­vaxt­ar­ár­un­um í suð­ur­ríkj­um Banda­ríkj­anna voru rík­ar kröf­ur gerð­ar til þess hvernig hún ætti að haga sér og sínu lífi. Þeg­ar hún fann loks frels­ið til þess að vera hún sjálf blómstr­aði hún, í ham­ingju­sömu hjóna­bandi, heima­vinn­andi hús­móð­ir, sem naut þess að sinna syni sín­um. „Ég gat lif­að og ver­ið frjáls. Það var frá­bært á með­an það ent­ist.“
Þakklátur fyrir að vera á lífi
4
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.
Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir
5
Það sem ég hef lært

Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir

Mér renn­ur blóð­ið til skyld­unn­ar

Guð­laug Svala Stein­unn­ar Kristjáns­dótt­ir seg­ir að stærsta lexía lífs síns sé lík­lega að upp­götva um miðj­an ald­ur að hún er ein­hverf. Hún hafi átt­að sig á sjálfri sér með hjálp ann­ars ein­hverfs fólks sem þá hafði þeg­ar oln­bog­að sig áfram í heimi ráð­andi tauga­gerð­ar, misst lík­am­lega, and­lega, fé­lags­lega og starfstengda heilsu áð­ur en það átt­aði sig á sjálfu sér.
Icelandair sýknað af kröfu Margrétar – Stærsti hluti bótakröfu vegna Netflix
6
Fréttir

Icelanda­ir sýkn­að af kröfu Mar­grét­ar – Stærsti hluti bóta­kröfu vegna Net­flix

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir krafð­ist yf­ir 24 millj­óna króna í bæt­ur eft­ir að henni var vís­að brott úr vél Icelanda­ir ár­ið 2022. Hún hafði þá neit­að að taska sem hún hafði með­ferð­is yrði færð í far­þega­rými og neit­að að setja upp grímu vegna sótt­varna. Stærsti hluti af bóta­kröf­unn­ar var vegna heim­ilda­mynd­ar sem Mar­grét hugð­ist gera og selja Net­flix.

Mest lesið í mánuðinum

Sælukot hagnast um tugi milljóna en starfsfólk og foreldrar lýsa skorti
6
Rannsókn

Sælu­kot hagn­ast um tugi millj­óna en starfs­fólk og for­eldr­ar lýsa skorti

Einka­rekni leik­skól­inn Sælu­kot, sem hef­ur feng­ið millj­arð króna í op­in­ber fram­lög síð­asta ára­tug, hef­ur hagn­ast vel og nýtt pen­ing­ana til að kaupa fast­eign­ir fyr­ir stjórn­ar­for­mann­inn. Stjórn­end­ur leik­skól­ans segja mark­mið­ið vera að ávaxta rekstr­araf­gang, en fyrr­ver­andi starfs­menn og for­eldr­ar nem­enda kvarta und­an langvar­andi skorti. Skól­an­um var ný­lega lok­að tíma­bund­ið vegna óþrifn­að­ar og mein­dýra.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár