Almenningshlutafélagið Festi, sem rekur N1 og Krónuna meðal annars, keypti orkusölufyrirtæki af fjárfestingarfélagi sem forstjóri félagsins, Eggert Þór Kristófersson, stýrði um þriggja ára skeið á árunum 2008 til 2011. Fjárfestingarfélagið er í eigu Bjarna Ármannssonar, fjárfestis og fyrrverandi bankastjóra Glitnis, og heitir Sjávarsýn.
Eggert Þór var um árabil einn nánasti samstarfsmaður Bjarna og starfaði hann sem framkvæmdastjóri eignastýringar Glitnis á meðan Bjarni var forstjóri bankans. Íslenskir lífeyrissjóðir, og þar með viðskiptavinir þeirra sem eru greiðendur iðgjalda, eiga meirihluta hlutafjár í Festi.
Orkusölufyrirtækið sem um ræðir heitir Íslensk orkumiðlun og átti fjárfestingarfélag Bjarna 32,5 prósent hlut í fyrirtækinu þar til Festi ákvað að kaupa hann og aðra hluthafa þess út í mars á þessu ári. Aðrir hluthafar voru framkvæmdastjórinn Magnús Júlíusson, Kaupfélag Skagfirðinga og Ísfélag Vestmannaeyja. Festi átti fyrir þessa ákvörðun um yfirtöku félagsins 15 prósenta hlut í Íslenskri orkumiðlun sem keyptur var í mars 2019.
Kaupverðið á þessum 85 prósenta hluti var 722 milljónir króna. Greitt var fyrir hlutabréfin með bréfum í Festi og með reiðufé.
Stjórnarformaðurinn viðskiptafélagi Bjarna
Auk tengsla forstjóra Festi við stærsta hluthafa Íslenskrar Orkumiðlunar, Bjarna Ármannsson, er stjórnarformaður Festi, Þórður Már Jóhannesson, einnig tengdur honum viðskiptaböndum.
Þórður Már og Bjarni hafa í gegnum árin stundað fjárfestingar saman og áttu meðal annars saman félagið Kríu sem stundaði framvirk hlutabréfaviðskipti með bréf í FL Group, stærsta hluthafa Glitnis, fyrir bankahrunið 2008. Þórður Már sagði við DV árið 2009 að ekkert væri athugavert við fjárfestingar hans og Bjarna í umræddu félagi, þeir hefðu þekkst lengi og væru vinir.
„Þar mun verða farið yfir kaup Festi á Íslenskri Orkumiðlun.“
Í fjölmiðlum hefur ennfremur komið að Bjarni hafi ráðið Þórð Má til Kaupþings og síðar Straums þegar hann starfaði í þeim fjármálafyrirtækjum.
Eggert vill ekki svara spurningum
Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, vakti athygli á þessum viðskiptum Festi með Íslenska orkumiðlun á Facebook-síðu sinni fyrir skömmu í tengslum við umræðu um það sem Ragnar Þór telur vera spillingu í viðskiptum félaga sem eru í eigu íslenskra lífeyrissjóða. Bloggarinn Guðmundur Hörður vakti i kjölfarið athygli á orðum Ragnars á vef Stundarinnar.
Meðal stærstu hluthafa Festi eru Lífeyrissjóður verslunarmanna Gildi – lífeyrissjóður og Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins sem samtals eiga um 25 prósenta hlut í félaginu.
Stundin sendi Eggerti Þór Kristóferssyni spurningar um þessi viðskipti. Eggert Þór hefur ekki viljað svara spurningunum. Forstjórinn vísar til þess að uppgjör Festi verði kynnt síðar í dag og að þar verði að finna upplýsingar um þessi viðskipti. „Festi hf. er almenningshlutafélag sem er skrá á markað í Nasdaq OMX og mun síðar í dag birta uppgjör fyrir 2. ársfjórðung 2020. Þar mun verða farið yfir kaup Festi á Íslenskri Orkumiðlun eins og lofað var á aðalfundi félagsins sem haldin var 23. mars 2020 þar sem allir hluthafar samþykkti þessi kaup. Þannig að til að tryggja jafnræði fjárfesta og fara að lögum þá verður þú að bíða eftir þessum upplýsingum þangað til síðar í dag.“
Meðal þess sem Stundin spurði Eggert að var hvort hann teldi eðlilegt að hann sem fyrrverandi framkvæmdastjóri fjárfestingarfélags Bjarna Ármannssonar kæmi að því að láta félag sem hann stýrir kaupa hlutabréf af þessu sama félagi. Einnig spurði Stundin hann að því hvernig verðmatið á fyrirtækinu hefði farið fram og hvort til greina hefði komið að stofna eigið orkusölufyrirtæki.
Þriggja ára fyrirtæki með tvo starfsmenn
Eitt af því sem vekur athygli í viðskiptunum er að Íslensk orkumiðlun er fyrirtæki sem stofnað var fyrir einungis þremur árum og er með tvo starfsmenn í vinnu samkvæmt ársreikningi félagsins fyrir árið 2018 og einnig samkvæmt heimasíðu þess. Um er að ræða fyrirtæki sem er milliliður í því að kaupa og selja rafmagn til fyrirtækja og einstaklinga. Fyrirtækið kaupir rafmagn á heildsölumarkaði og selur það á smásölumarkaði.
Ein af spurningunum sem Stundin spurði Eggert Þór að var af hverju Festi stofnaði ekki sitt eigið orkufyrirtæki í stað þess að kaupa fyrirtæki með tvo starfsmenn og stutta rekstrarsögu á þessu verði.
Íslensk orkumiðlun var sannarlega með mikla tekjuaukningu á árunum 2017 til 2018, fór úr 164 milljónum i 954 milljónir króna á milli, en ekki liggur fyrir hverjir viðskiptavinir fyrirtækisins eru eða voru. Að fyrirtækinu standa félög sem stunda rafmagnsfrekan rekstur, eins og til dæmis Kaupfélag Skagfirðinga. Eggert Þór svaraði ekki spurningunni um hverjir helstu viðskiptavinir Íslenskrar orkumiðlunar væru.
Félagið á nánast engar eignir, ef frá eru taldar viðskiptakröfur vegna sölu á rafmagni; það á enga fasteign og vinnutækin og hugbúnaðurinn sem fyrirtækið á eru bókfærð í ársreikningi þess á tæplega 5 milljóna króna.
Ein af spurningunum sem eftir situr er því hvað það er sem Festi er að borga 722 milljónir króna fyrir því þetta er ekki ljóst út frá síðasta birta ársreikningi félagsins. Einn möguleiki er kunnátta og færni starfsmannanna tveggja á sviði orkusölu og annar möguleiki eru viðskiptasambönd og mögulega samningar sem fyrirtækið hefur gert við viðskiptavini þess.
En skýringar Festi á þessum viðskiptum munu væntanlega koma fram þegar félagið kynnir uppgjör sitt eins og Eggert Þór segir.
Athugasemdir