Þessi færsla er meira en 5 ára gömul.

Ögn um bundna viðveru

Í dag var kosinn nýr formaður Félags grunnskólakennara. Mikil spenna einkenndi kosningarnar enda voru þær í fyrsta skipti haldnar meðal allra grunnskólakennara. Yfirburðakosningu hlaut Þorgerður L. Diðriksdóttir. Hún er þrautreyndur kennari og baráttukona fyrir kjörum stéttarinnar. Tekið var við hana viðtal í Kastljósinu í kvöld sem ég sé að hefur vakið nokkra umræðu. Til umræðu var m.a. bundin viðvera grunnskólakennara í skólunum. Rúv ákvað að útleggja þetta þannig að kennarar vildu ekki vera allan vinnudaginn á vinnustaðnum. 

Ég held það sé gott að gangast bara við því að eflaust eru til einhverjir kennarar sem hreinlega líta á það sem hlunnindi að vinna stuttan vinnudag og skila litlu vinnuframlagi. Þeir eru hinsvegar mjög fáir. Ég þekki engan. Séu þeir til eru þeir til skammar.

Staðreyndin er nefnilega sú að rannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á að kennarar vinna að jafnaði miklu meira en vinnuskylda þeirra segir til um. Ég þekki engan kennara sem nær að fylgja þeirri reglu að skilja vinnuna alltaf eftir í vinnunni þótt ég þekki marga sem reyna það. Vinnan fylgir kennurum heim. Þeir vinna á kvöldin og um helgar. Þeir vinna raunar alltof mikið og eru sá hópur sem einna líklegastur er til að brenna út í starfi. Mörk einkalífs og vinnu eru oft mjög í móðu.

Nú er það orðið svo að kennarar starfa margir eftir stimpilklukku (líklega meirihlutinn). Hún er yfirleitt stillt þannig að gerðar eru athugasemdir ef eitthvað vantar upp á „fullan vinnudag“ en um leið fellur allur sá tími dauður sem unnið er umfram vinnuskyldu. Þú getur verið í skólanum fram á kvöld alla daga en þú færð það ekkert greitt. Fyrir suma kennara er það prinsippmál að fá það viðurkennt að þeir vinni þegar meira en þeim ber og þeir telja fráleitt að krefjast þess að vinna utan skólans sé ekki metin til jafns við vinnu í skólanum.

Ég geri mér grein fyrir því að þessi rök kunna að virka framandi fyrir marga sem ástunda venjulega níu til fimm vinnu. Hér eru nefnilega aðrar bakgrunnsbreytur sem skipta líka máli.

Í könnun sem sveitarfélögin og samtök kennara létu gera fyrir stuttu kom í ljós að í tæplega sjö af hverjum tíu skólum eru ófullnægjandi vinnuaðstæður þegar kemur að tölvum og öðrum grunnbúnaði. Það kemur í sjálfu sér ekki á óvart. Slíkt var skorið niður í hruninu og skólar misstu af a.m.k. einni tækniuppfærslu, ef ekki tveimur. Nú er hægt og rólega verið að reyna að koma þessu í lag. Staðan er samt ekki betri en þetta.

Grunnskólakennarar vinna í dag megnið af skipulagsvinnu sinni á tölvur eins og flestar aðrar stéttir. Mikill meirihluti þeirra starfar við ófullnægjandi tækniskilyrði. Þeir hafa því margir vanist þess að vinna á eigin búnað, og þá oft heima hjá sér.

Þá er kvartað yfir þrengslum og aðstöðuleysi í meira en helmingi skóla og um 60% kennara kvarta yfir virðingarleysi við tíma sinn, t.d. vegna truflunar, ómarkvissra funda og fundarstjórnar. 

Þetta síðastnefnda sprettur að einhverju leyti af ofálagi. Þegar ljóst er að vinnuvika dugar ekki til að ljúka öllum verkefnum verður til ákveðið óþol gegn tímaþjófum.  Á sama tíma hefur bundin viðvera í einhverjum tilfellum skapað gróðrastíu fyrir tímaþjófnað.

Hér er sumsé um að ræða býsna flókinn kokteil. Vinnuaðstæður eru víða ófullnægjandi og tækjabúnaður vondur. Þá er tími fólks ekki alltaf virtur. Ofan í það kemur skortur á raunverulegu stoðneti og vinna langt umfram vinnuskyldu.

Loks hefur það áhrif að til eru kennarar sem hafa ekki efni á að stunda aðeins eina vinnu. Mikill fjöldi þeirra vinnur á kvöldin og um helgar á öðrum vinnustöðum. Einhverjir flytja reglulega inn til ættingja til að drýgja tekjurnar með því að leigja heimili sitt undir ferðamenn. Þeir eru líka til sem fara í aðra vinnu um miðjan dag, eftir kennslu, og klára síðan kennsluundirbúning sinn á kvöldin eða um helgar. 

Slíkt er auðvitað óþolandi staða. Kennsla á að vera fullt starf og skila sem slík nægum tekjum. 

Ég er einn þeirra sem nýt þess best að vera í teymi fagfólks sem vinnur saman allan daginn. Þannig verður til lærdómssamfélag. Það, hve vel samstarfið gengur utan kennslu, ræðst að verulegu leyti af því hvernig samvinnan er í kennslunni sjálfri. Því miður (að mínu áliti) eru alltof margir kennarar einangraðir í störfum sínum. Þeir kenna einir í lokuðum rýmum með afmarkaðan hóp. Ef ég væri einn þeirra og byggi við lélegar aðstæður og vondan tölvubúnað (og ég hef vissulega starfað við slík skilyrði) þætti mér óþolandi að komast ekki heim til mín til að vinna þá vinnu sem auðveldast er að vinna þar.  

Nú er mikið rætt um styttingu vinnuviku og fjölskylduvæna vinnustaði. Það hefur líka stuðað suma kennara. Þeir skilja ekki tvískinnunginn í því að breyta hefðbundnum vinnustöðum í flæðandi á sama tíma og flæðandi stöðum er breytt í hefðbundnari. Þeir sjá ekki rökin fyrir því.

Það eru til fagleg rök fyrir bindingu vinnutíma. Þá þurfa samt grundvallarskilyrði að vera í lagi. Það þarf að vera til staðar búnaður og tækni auk þess sem starfshættir þurfa að vera með þeim hætti að nálægðin sé nýtt. Ekkert af þessu kemur af sjálfu sér. Allra síst með því einu að loka allt fólkið inni í sömu byggingunni allan daginn.

Skólar eru í stöðugri þróun og munu verða það áfram. Samvinna er einn grundvöllur skólaþróunar. Það er sveigjanleiki líka. Binding vinnutíma liggur þarna á ákveðnum, margbrotnum flekaskilum. Það er til marks um innilega heimsku að halda að kennarar séu upp til hópa mótfallnir henni vegna þess að þeir nenni ekki að vinna.

En það er svosem enginn tilfinnanlegur skortur á innilegri heimsku í heiminum.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið á blogginu

Lífsgildin
1
Blogg

Lífsgildin

Til­finn­inga­mál fyr­ir lang­reyð­ar

Um­ræða um af­líf­un hvala í land­helgi Ís­lands fór fram í Viku­lok­un­um á Rás 1, laug­ar­dag­inn 13. maí 2023. Þar voru rædd­ar slá­andi nið­ur­stöð­ur í skýrslu Mat­væla­stofn­un­ar um með­ferð á lang­reyð­um, hvort rétt­læt­an­legt væri að veiða hvali með þeim hætti sem gert er. Vel­ferð þeirra er aug­ljós­lega fórn­að fyr­ir óljósa hags­muni en dauða­stríð­ið er oft veru­lega lang­vinnt og sárs­auka­fullt....

Nýtt efni

Dropinn dýrastur á Íslandi
Fréttir

Drop­inn dýr­ast­ur á Ís­landi

Bens­ín­lítr­inn er hvergi dýr­ari inn­an EES-svæð­is­ins en á Ís­landi og raun­ar er bens­ín­verð á Ís­landi það þriðja hæsta í heim­in­um. Álög­ur sem hið op­in­bera legg­ur á bens­ín eru þó hærri í sex­tán ESB-ríkj­um en þær eru á Ís­landi.
Volaða land
Bíó Tvíó#239

Volaða land

Í síð­asta þætti Bíó Tvíó í bili ræða Andrea og Stein­dór kvik­mynd Hlyns Pálma­son­ar frá 2022, Volaða land. Fleiri þætt­ir eru í boði á Pat­reon síðu Bón­us Tvíó: www.pat­reon.com/biot­vio
Þroskahjálp: Rafbyssuvæðing lögreglunnar „hrollvekjandi tilhugsun“
FréttirRafbyssuvæðing lögreglunnar

Þroska­hjálp: Raf­byssu­væð­ing lög­regl­unn­ar „hroll­vekj­andi til­hugs­un“

Sér­fræð­ing­ur og fram­kvæmda­stjóri hjá Þroska­hjálp segja að sam­tök­in hafi áhyggj­ur af raf­byssu­væð­ingu lög­regl­unn­ar. Þroska­hjálp hef­ur fund­að með embætti rík­is­lög­reglu­stjóra vegna þessa. Ástæð­an er sú að lög­regl­an hafi ekki nægi­lega þekk­ingu á stöðu fólks með fötl­un sem hún kann að þurfa að hafa af­skipti af.
Kjartan hættir sem stjórnarformaður
FréttirLaxeldi

Kjart­an hætt­ir sem stjórn­ar­formað­ur

Kjart­an Ólafs­son er hætt­ur sem stjórn­ar­formað­ur Arn­ar­lax eft­ir að hafa leitt fé­lag­ið um ára­bil. Stofn­andi stærsta hlut­hafa Arn­ar­lax, Gustav Witzoe, kem­ur inn í stjórn­ina.
Hækkanir á afborgunum valda magaverk
Fréttir

Hækk­an­ir á af­borg­un­um valda maga­verk

Af­borg­an­ir á hús­næð­is­láni sex manna fjöl­skyldu á höf­uð­borg­ar­svæð­inu hafa hækk­að um 116 þús­und krón­ur á 18 mán­uð­um. Fjöl­skyld­an hef­ur þurft að ganga á sparn­að til að ráða við reglu­leg út­gjöld og er nú í því ferli að breyta lán­inu úr óverð­tryggðu í verð­tryggt til að ráða við af­borg­an­irn­ar.
„Ég hef ekki einu sinni fengið boð í atvinnuviðtöl“
Fréttir

„Ég hef ekki einu sinni feng­ið boð í at­vinnu­við­töl“

Rafa­ela Georgs­dótt­ir hef­ur um langt skeið leit­að að störf­um þar sem mennt­un henn­ar gæti nýst en án ár­ang­urs. Rafa­ela er mennt­að­ur lög­fræð­ing­ur frá Bras­il­íu með sér­hæf­ingu í um­hverf­is­vernd.
Hvað kostar lítri af mjólk?
Fréttir

Hvað kost­ar lítri af mjólk?

Þing­menn þjóð­ar­inn­ar gisk­uðu á verð á ein­um lítra af mjólk og svör­uðu öðr­um spurn­ing­um um verð­til­finn­ingu sína.
Hvalveiðar Kristjáns sem djúpleikur
Ingi Freyr Vilhjálmsson
PistillHvalveiðar

Ingi Freyr Vilhjálmsson

Hval­veið­ar Kristjáns sem djúp­leik­ur

Hval­veið­ar Kristjáns Lofts­son­ar snú­ast um ann­að og meira en pen­inga þar sem þær eru órök­rétt­ar út frá fjár­hags­legu sjón­ar­miði. Mann­fræð­ing­ur­inn Clifford Greetz rann­sak­aði hana­at á Balí fyr­ir meira en hálfri öld en þar má finna skýr­ing­ar sem geta hjálp­að til við að skilja ástríðu Kristjáns fyr­ir hval­veið­um.
Verðbólgan er meira hagnaðar- en launadrifin
Stefán Ólafsson
Aðsent

Stefán Ólafsson

Verð­bólg­an er meira hagn­að­ar- en launa­drif­in

Það er beint sam­band milli auk­ins hlut­ar fyr­ir­tækja af þjóð­ar­kök­unni og auk­inn­ar verð­bólgu, en nei­kvætt sam­band milli hlut­ar launa­fólks og verð­bólgu.
Ísland situr á vannýttum mannauði meðal innflytjenda
Fréttir

Ís­land sit­ur á vannýtt­um mannauði með­al inn­flytj­enda

Hlut­fall inn­flytj­enda sem lok­ið hafa há­skóla­námi er nærri því tvö­falt á við inn­fædda Ís­lend­inga með­al fé­lags­manna í að­ild­ar­fé­lög­um ASÍ og BSRB. Rann­sókn­ir sýna að inn­flytj­end­ur, einkum kon­ur, eru oft og tíð­um of­mennt­að­ar fyr­ir þau störf sem þær sinna.
Bensínverð það sama og fyrir ári en hlutur olíufélaga hefur tvöfaldast
Greining

Bens­ín­verð það sama og fyr­ir ári en hlut­ur olíu­fé­laga hef­ur tvö­fald­ast

Við­mið­un­ar­verð á bens­ín­lítra er tæp­lega 308 krón­ur nú en var 307 krón­ur fyr­ir ári. Í maí í fyrra tóku olíu­fé­lög­in sem selja Ís­lend­ing­um bens­ín 31,24 krón­ur af hverj­um seld­um lítra. Nú taka þau 62,67 krón­ur af hverj­um seld­um lítra.
Friður hins heilaga refs?
Flækjusagan

Frið­ur hins heil­aga refs?

Hefðu Bret­ar átt að semja frið við Hitler ár­ið 1940 til að koma í veg fyr­ir frek­ara mann­fall?