Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en ári.
Flækjusagan

Íran: Stórveldi í bráðum 3.000 ár

Mik­il mót­mæli ganga nú yf­ir Ír­an og von­andi hef­ur hug­rökk al­þýð­an, ekki síst kon­ur, þrek til að fella hina blóði drifnu klerka­stjórn frá völd­um. Ír­an á sér langa og merki­lega sögu sem hér verð­ur rak­in og Kýrus hinn mikli hefði til dæm­is getað kennt nú­ver­andi vald­höf­um margt um góða stjórn­ar­hætti og um­burð­ar­lyndi.

Íran: Stórveldi í bráðum 3.000 ár
Kýrus mikli stofnaði ríki Persa, fyrsta eiginlega heimsveldið. Nú mótmæla hugrakkar persneskar konur kúgurum þeim sem nú stýra hinu forna Persaveldi.
Illugi Jökulsson
skrifar

Íran er afar víðáttumikið ríki og mestur hluti þess einkar hrjóstrugur. Fyrstu írönsku ríkin má segja að verði til í löngum fjallgarði austur af hinni frjósömu Mesópótamíu þar sem fljótin Efrat og Tígris falla til sjávar. Þar spruttu upp nokkur elstu menningarríki sögunnar, sannkölluð stórveldi sem höfðu margvísleg áhrif langt upp í fjöllin. Þegar fyrir 5.000 árum eru Elamítar komnir til skjalanna um miðbik fjallanna og nutu góðs af nábýli við Súmera í vestri.

Hin forna borg Súsa, sem tengist mjög sögu Persaveldis, er yfirleitt talin hafa verið stofnuð af Elamítum.

Grimmir Assýríumenn 

Fyrir um 2.700 árum (eða á 8. öld fyrir upphaf tímatals okkar) voru nágrannar og frændur Elamíta í norðri, Medar, búnir að taka forystuna meðal þjóðanna sem byggðu Íran og töluðu íranskar tungur, ólíkt íbúum Mesópótamíu sem töluðu flestir akkadísk mál, en þau eru af semitískum uppruna. 

Flest er raunar á huldu um Meda, þar sem þeir …

Kjósa
9
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (5)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • Anna Friðriksdóttir skrifaði
    5. desember 2022 10:51
    Takk Illugi. En endilega skjóttu inn f.Kr eftir tölunum, annars gæti munað 1000 árum eða meira...
    0
  • SVS
    Stefán Valdemar Snævarr skrifaði
    4. desember 2022 19:09
    Prýðilegt en Illugi hefði mátt tala aðeins meira um Elamíta sem var merk menningarþjóð, skóp ritmál skömmu eftir að Súmerar sköpuðu fyrsta ritmál sem þekkt er (áhöld eru reyndar um hvort Egyptar hafi skapað sitt letur á sama tíma eða ögn seinna). Það er ögn málum blandað hvort Persaveldi hafi verið umburðarlynt, sagt hefur verið að þeir hafi fótumtroðið menningu Egypta, bannað þeim að blóta Apis nautinu heilaga. Því hafi Egyptar fagnað Alexander mikla. Medar eru dularfullir, höfuðborg þeirra hefur ekki fundist. Ekki er víst hvort Persar hafi lítið skrifað þar eð Alexander lét brenna Persepolis, sumir segja að þar hafi brunnið mikið bókasafn.
    0
    • SVS
      Stefán Valdemar Snævarr skrifaði
      5. desember 2022 10:43
      Leiðrétting: á að vera "málum blandið".
      0
    • Illugi Jökulsson skrifaði
      6. desember 2022 08:41
      Rétt að ég hefði mátt sýna Elamítum meiri sóma. Og ábendingin um Egifta og Apís er út af fyrir sig rétt. Varðandi skrif Persa held ég að þó Alexander hefði brennt bókasafn hefðu fleiri heimildir varðveist ef þeir hefðu verið skrifglaðir. :)
      0
    • SVS
      Stefán Valdemar Snævarr skrifaði
      6. desember 2022 13:27
      Takk Illugi, já möguleg rétt þetta með ritgleði Persa. Alla vega segir Herodotus að heldri manna sonum Persa sé ekkert annað kennt en að sitja hesta, skjóta af boga og segja sannleikann. Þú minntist á grimmd Assýriumanna, einn herkonunga þeirra, gott ef Asurnasipal, gekk að síðasta stórríki Elamíta dauðu.
      0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Flækjusagan

Nýtt efni

Engin svör borist frá Bakkavararbræðrum
Fréttir

Eng­in svör borist frá Bakka­var­ar­bræðr­um

Kjara­deilu starfs­fólks í verk­smiðju Bakka­var­ar í Bretlandi er hvergi nærri lok­ið. Sendi­nefnd á veg­um breska stétt­ar­fé­lags­ins kom ný­ver­ið til lands­ins til að ná at­hygli bræðr­anna Lýðs og Ág­ústs Guð­munds­sona og þrýsta á þá til að beita sér fyr­ir því að leysa úr kjara­deil­unni. Eng­in svör hafa borist frá bræðr­un­um og út­lit er fyr­ir að verk­falls­að­gerð­ir fé­lags­manna muni drag­ast fram yf­ir des­em­ber.
„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“
Á vettvangi

„Við mæt­um í vinn­una til þess að sigra“

Kona sem sit­ur á bið­stofu með fleira fólki er að grein­ast með heila­æxli og það þarf að til­kynna henni það. En það er eng­inn stað­ur sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í ann­an stað er rætt við að­stand­end­ur frammi, fyr­ir fram­an sjálfsal­ann en þá fer neyð­ar­bjall­an af stað og hama­gang­ur­inn er mik­ill þeg­ar starfs­fólk­ið hleyp­ur af stað. Í fjóra mán­uði hef­ur blaða­mað­ur ver­ið á vett­vangi bráða­mót­tök­unn­ar á Land­spít­al­an­um og fylgst með starf­inu þar.
Alma og Willum ræða stöðu bráðamóttökunnar
Pressa#30

Alma og Will­um ræða stöðu bráða­mót­tök­unn­ar

Alma D. Möller land­lækn­ir og Will­um Þór Þórs­son heil­brigð­is­ráð­herra voru gest­ir Pressu í dag og ræddu með­al ann­ars al­var­lega stöðu á bráða­mót­töku. Will­um og Alma leiða bæði lista í Suð­vest­ur­kjör­dæmi í kom­andi al­þing­is­kosn­ing­um, Alma fyr­ir Sam­fylk­ingu og WIll­um Fram­sókn. Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son mæt­ir einnig í þátt­inn og sagði frá nýj­um þátt­um um bráða­mót­tök­una sem birt­ast hjá Heim­ild­inni.
Telur í mesta lagi tvö gos eftir í Sundhnúksgígaröðinni – í bili
Fréttir

Tel­ur í mesta lagi tvö gos eft­ir í Sund­hnúks­gígaröð­inni – í bili

Þor­vald­ur Þórð­ar­son eld­fjalla­fræð­ing­ur tel­ur að ekki sé mik­ið eft­ir af þeim elds­um­brot­um sem hafa ver­ið í Sund­hnúkagígaröð­inni á þessu ári. „Ég held að ef þessi um­brot stoppa á Sund­hnúk­arein­inni þá fá­um við pásu í dá­góð­an tíma. Alla­vega það lang­an að við þurf­um ekki að hafa áhyggj­ur af því í okk­ar líf­tíma.“
Salka Valka í Bíó Paradís „Ósigur Halldórs í Hollywood varð sigur íslenskra bókmennta“
Menning

Salka Valka í Bíó Para­dís „Ósig­ur Hall­dórs í Hollywood varð sig­ur ís­lenskra bók­mennta“

,,Kvik­mynd­in Salka Valka verð­ur sýnd í Bíó Para­dís 9. des­em­ber kl. 15:00. Upp­runa­lega hafði Hall­dór Lax­ness í hyggju að sag­an af Sölku Völku, sem kom út í tveim­ur hlut­um 1931–32, yrði gerð að Hollywood-kvik­mynd,‘‘ skrif­ar Flóki Lar­sen, sem ræð­ir um mynd­ina við Gunn­ar Tóm­as Kristó­fers­son, sér­fræð­ing rann­sókna á Kvik­mynda­safn­inu.
Festist ekki í hrútleiðinlegu fullorðinsskapalóni
Anna Lára Pálsdóttir
Það sem ég hef lært

Anna Lára Pálsdóttir

Fest­ist ekki í hrút­leið­in­legu full­orð­ins­skap­alóni

Í fimm­tugsaf­mæl­inu sínu bauð Anna Lára Páls­dótt­ir, sér­fræð­ing­ur í ráð­gjöf og stuðn­ingi hjá Mið­stöð mennt­un­ar og skóla­þjón­ustu, gest­um í Fram, fram fylk­ing, rólu­stökk og sápu­kúlu­blást­ur. Hún hef­ur nefni­lega lært svo ótalmargt af nem­end­um sín­um, til dæm­is að fest­ast ekki í ein­hverju hrút­leið­in­legu full­orð­ins­skap­alóni.

Mest lesið undanfarið ár