Helgi Þorláksson, fyrrverandi prófessor í sagnfræði og reyndur kennari til margra ára, setur saman bók, Á sögustöðum, þar sem hann rekur og greinir tilkomu og feril sex merkisstaða á Íslandi: Bessastaða, Skálholts, Odda, Reykholts, Hóla og Þingvalla. Bókin telur 457 síður með vandaðri tilvísana- og nafnaskrá auk myndayfirlits. Verkið er í raun áframhald á viðamiklum köflum í Sögu Íslands IV og VII þar sem Helgi ýtti hraustlega við nokkrum stoðum í söguskilningi Íslendinga. Hér nýtir hann tækifærið til að hnykkja enn á gagnrýni sinni á almenna og útbreidda skoðun eða vanþekkingu á mikilvægum hluta í sögu þjóðarinnar. Gagnrýni hans er sett fram af hógværð og varfærni og yfirgripsmikilli þekkingu á viðfangsefninu frá mörgum sérsviðum, ítarlegri samantekt úr rannsóknarsögunni, eldri textum og nýjustu rannsóknum og niðurstaðan hans er í einföldu máli þessi: við lifum enn í úreltum áróðri þjóðfrelsisbaráttu áratuga fyrir lýðveldisstofnun og klifum enn á persónudýrkun karla sem voru á …
Það er mikið gagn af þessari bók svo víða sem höfundur kemur við. Hún leiðir skýrt í ljós að stór verðmæti eru falin í sögu staðanna sem hann fjallar um, þeir eru tæki til miðlunar þekkingar um horfinn tíma og geta styrkt trú manna að okkar heimur sé hluti af alþjóðlegri og fjölþjóðlegri söguheild, en við ekki eitthvað einangrað og afar sérstakt dæmi, skrifar Páll Baldvin Baldvinsson um bókina Á sögustöðum.
ritstjorn@heimildin.is
Mest lesið
1
Hann var búinn að öskra á hjálp
Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn.
2
Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra
Launahæsti forstjórinn í íslensku Kauphöllinni stýrir fyrirtæki sem hefur tapað tugum milljarða frá stofnun. Hann ber höfuð og herðar yfir aðra forstjóra þegar kemur að tekjum en alla jafna njóta þeir kjara sem eru á við tíföld meðallaun á íslenskum vinnumarkaði.
3
Rannsókn á Samherjamálinu lokið
Fimm ára rannsókn héraðssaksóknara á Samherja er lokið. Níu Íslendingar eru með réttarstöðu sakbornings.
4
Gunnar Karlsson
Spottið 4. júlí 2025
.
5
Dalai Lama nálgast nírætt: Tíu kaflaskil í lífi hans
Líf Dalai Lama hófst í sveitaþorpi í Tíbet, síðar hlaut hann heimsathygli en er nú í sjálfskipaðri útlegð. Í aðdraganda níræðisafmælisins leggur hann áherslu á að trúarleg arfleifð hans verði ekki pólitískum öflum að bráð.
6
Sif Sigmarsdóttir
Börn vafin í bómull
Bókaáhuginn blómstraði þar sem börnin börðust til síðasta manns í „bókabardaganum“.
Mest lesið
-
1Hann var búinn að öskra á hjálp
Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn. -
2
Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra
Launahæsti forstjórinn í íslensku Kauphöllinni stýrir fyrirtæki sem hefur tapað tugum milljarða frá stofnun. Hann ber höfuð og herðar yfir aðra forstjóra þegar kemur að tekjum en alla jafna njóta þeir kjara sem eru á við tíföld meðallaun á íslenskum vinnumarkaði. -
3
Rannsókn á Samherjamálinu lokið
Fimm ára rannsókn héraðssaksóknara á Samherja er lokið. Níu Íslendingar eru með réttarstöðu sakbornings. -
4
Gunnar Karlsson
Spottið 4. júlí 2025
. -
5
Dalai Lama nálgast nírætt: Tíu kaflaskil í lífi hans
Líf Dalai Lama hófst í sveitaþorpi í Tíbet, síðar hlaut hann heimsathygli en er nú í sjálfskipaðri útlegð. Í aðdraganda níræðisafmælisins leggur hann áherslu á að trúarleg arfleifð hans verði ekki pólitískum öflum að bráð. -
6
Sif Sigmarsdóttir
Börn vafin í bómull
Bókaáhuginn blómstraði þar sem börnin börðust til síðasta manns í „bókabardaganum“. -
7
Vilja skýrslu um innflytjendur og fæðingartíðni
Þingmenn Miðflokks og Sjálfstæðisflokks vilja 100 ára spá um fæðingartíðni Íslendinga og fjölgun innflytjenda. -
8
„Stórundarlegt“ að Hafnarfjörður samþykki borholur í Krýsuvík
Jóhannes Þór Skúlason, framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar, segir „stórundarlegt“ að Hafnarfjarðarbær hafi samþykkt tilraunaborholur rétt hjá langvinsælasta ferðamannastað sveitarfélagsins. Framkvæmdir við fyrstu borholu standa yfir í návígi við Seltún. Valdimar Víðisson, bæjarstjóri Hafnarfjarðar, hefur ekki áhyggjur af ferðaþjónustunni. -
9
Erla Hlynsdóttir
Þegar tilveran kólnar
Einhverfir eru níu sinnum líklegri til að deyja af völdum sjálfsvíga en aðrir. Samt er engin sérhæfð heilbrigðisþjónusta á Íslandi fyrir einhverft fólk yfir átján ára. Það veit heldur enginn hversu margir einhverfir þurfa á geðheilbrigðisþjónustu að halda hér á landi því það er svo erfitt að komast að í greiningu. -
10
Tillögur starfshóps um flugvallarstrætó bíða enn
Engin formleg vinna er hafin við að bæta almenningssamgöngur á milli höfuðborgarsvæðisins og Keflavíkurflugvallar. Starfshópur skilaði skýrslu með tillögum í september í fyrra, ári á eftir áætlun.
Mest lesið í vikunni
1
Hann var búinn að öskra á hjálp
Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn.
2
Magnús Þór er látinn
Magnús Þór Hafsteinsson, fyrrverandi þingmaður og sjómaður, lést eftir að bátur hans sökk út af Patreksfirði í gær.
3
Fundarmanni vikið af hitafundi Vorstjörnunnar eftir að hafa verið ásakaður um ofbeldi
Miklum hitafundi Vorstjörnunnar lauk á sjöunda tímanum í kvöld. Gunnar Smári Egilsson treysti ítök sín í stjórn félagsins og óvíst er hvort Sósíalistar geti verið áfram í félagshúsnæði sínu.
4
Segja fráfarandi stjórnarmann hafa dregið sér 3 milljónir
Ný framkvæmdastjórn Sósíalistaflokksins útskýrir í tölvupósti til flokksmanna hvers vegna þrír úr fyrri forystu flokksins hafa verið kærðir. Átök eru boðuð á fundi Vorstjörnunnar síðdegis í dag.
5
Sif Sigmarsdóttir
Eigum við bara að láta slíkt viðgangast?
Þingkona kvað það „óboðlegt“ að hópar fólks kæmu saman á þjóðhátíðardaginn við Alþingishúsið og veifuðu „fána annars lands“ og hrópaði „ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum.“
6
Áslaug Arna komin til New York en enginn tekinn við
Varamaður hefur ekki verið kallaður inn fyrir Sjálfstæðisflokkinn eftir að Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir þingmaður flutti til Bandaríkjanna í nám.
Mest lesið í mánuðinum
1
Indriði Þorláksson
Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið
Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf.
2
Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi.
3
Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum
Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum.
4
Hann var búinn að öskra á hjálp
Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn.
5
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
Tólf ára gamlir drengir leituðu til skólastjóra vegna meints ofbeldis af hálfu kennara. Í kjölfarið var þeim meinað að sitja kennslustundir hjá kennaranum. Annar baðst afsökunar eftir tvær vikur og fékk þá að koma aftur í tíma. Hinn sætti útskúfun í tvo mánuði, áður en skólanum var gert að taka drenginn aftur inn í tíma. Foreldrar drengsins segja kerfið hafa brugðist barninu og leituðu að lokum til lögreglu.
6
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
Innan við tíu fjölskyldur eiga og stýra stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum landsins. Þau fyrirtæki sem skráð hafa verið á markað eru enn undir stjórn, og að uppistöðu í eigu, þeirra einstaklinga sem fengu gjafakvóta. Fjárfestingar eigenda útgerðanna í öðrum og óskyldum greinum nema tugum milljarða og teygja sig í majónesframleiðslu, skyndibitastaði, trampólíngarða og innflutning á bleyjum og sígarettum.
Mest lesið í mánuðinum
-
1
Indriði Þorláksson
Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið
Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf. -
2
Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi. -
3
Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum
Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum. -
4
Hann var búinn að öskra á hjálp
Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn. -
5
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
Tólf ára gamlir drengir leituðu til skólastjóra vegna meints ofbeldis af hálfu kennara. Í kjölfarið var þeim meinað að sitja kennslustundir hjá kennaranum. Annar baðst afsökunar eftir tvær vikur og fékk þá að koma aftur í tíma. Hinn sætti útskúfun í tvo mánuði, áður en skólanum var gert að taka drenginn aftur inn í tíma. Foreldrar drengsins segja kerfið hafa brugðist barninu og leituðu að lokum til lögreglu. -
6
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
Innan við tíu fjölskyldur eiga og stýra stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum landsins. Þau fyrirtæki sem skráð hafa verið á markað eru enn undir stjórn, og að uppistöðu í eigu, þeirra einstaklinga sem fengu gjafakvóta. Fjárfestingar eigenda útgerðanna í öðrum og óskyldum greinum nema tugum milljarða og teygja sig í majónesframleiðslu, skyndibitastaði, trampólíngarða og innflutning á bleyjum og sígarettum. -
7
Sif Sigmarsdóttir
„Þessi kona er rugluð“
Það tók mannkynið ekki nema nokkrar aldir að leggja við hlustir eftir að ítalski stjarnfræðingurinn Galileo Galilei dæmdur í stofufangelsi fyrir að viðra þá hugmynd að jörðin snerist kringum sólina. Ekki er því öll von úti um að hlustað verði á Herdísi Storgaard. -
8
Hallgrímur Helgason
Auðvörn
Það stefnir í æsandi bjartar nætur á Alþingi. -
9
Brutu gegn siðareglum í máli Ásthildar Lóu
RÚV og Sunna Karen Sigurþórsdóttir brutu gegn Ásthildi Lóu Þórsdóttur ráðherra í umfjöllun um son hennar og samskipti við barnsföður. Siðanefnd Blaðamannafélagsins vísaði hins vegar frá öllum kröfum ráðherra nema einni. -
10
Lenti á götunni fimmtán ára
Svarti Álfur segir að hann hefði endað í fangelsi hefði hann haldið áfram að búa í Belgíu, þar sem hann fæddist. Eftir að hann flutti til Íslands áttaði hann sig á því að hann gæti ekki búið með fjölskyldu sinni.
Athugasemdir