Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.

COVID-19 faraldurinn sýnir að það sem sagt var ómögulegt er vel hægt

Skiptar skoðanir eru um hvaða áhrif COVID-19 faraldurinn muni hafa á ferðir fólks til framtíðar. Fræðimenn telja þó að nú sé færi sem verði að nýta til að draga úr umhverfisáhrifum flugs og ferðamennsku. Þótt mismikillar bjartsýni gæti um hvort slíkt geti tekist þá hafa aðgerðir ríkja heims nú sýnt að hægt er að knýja fram verulegar breytingar á hegðun og neyslu fólks á mjög stuttum tíma, sé pólitískur vilji fyrir því.

13. apríl 2020 · 08:00

Freyr Rögnvaldsson

freyr@heimildin.is

Aldrei áður, í það minnsta ekki á friðartímum, hefur daglegu lífi fólks um heim allan verið raskað með jafn afdrifaríkum hætti og nú hefur verið gert, til að varna útbreiðslu COVID-19 kórónaveirunnar. Aðgerðirnar sem ráðist hefur verið í nú, með lokun landamæra, ferðabanni, hömlum á fundafrelsi og samkomum og með öðrum takmörkunum á borgararéttindum eru án fordæma.

En afleiðingarnar af umræddum aðgerðum geta hins vegar gefið fordæmi fyrir því hvernig þjóðir heims geta tekist á við stórpólitísk málefni, eins og loftslagsbreytingar til að mynda.

„Ef við setjum reglur, ef við búum til hvata, ef við fjárfestum, þá getum við haft mikil áhrif á það hvernig fólk hagar sér. Dæmin sanna það, við sjáum það núna á því sem gerst hefur núna meðan að þessi faraldur geisar, flugvélar fljúga ekki, fólk ferðast ekki. Ef pólitískur vilji er fyrir hendi getum við gert mjög mikið, til að mynda til að berjast gegn …

Skráðu þig inn til að lesa

Þú færð tvær fríar áskriftargreinar í mánuði. Þú hefur síðan val um að styrkja óháða blaðamennsku með áskrift á hagstæðu verði, frá aðeins 3.390 krónum á mánuði.

Leiðbeiningar má nálgast á heimildin.is/leidbeiningar.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Covid-19

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Lærdómurinn af heimsfaraldrinum

ViðtalLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Fjarstjórnun ekki síður mikilvæg en fjarvinna

Það er kúnst að reka fyrirtæki sem reiðir sig á fjarvinnu starfsmanna. Þetta segir Bjarney Sonja Ólafsdóttir Breidert, framkvæmdastjóri alþjóðlega hugbúnaðarfyrirtækisins 1xINTERNET. Hún segir að fólk verði jafnvel agaðra og afkastameira í fjarvinnu en í hefðbundnu vinnuumhverfi, að því gefnu að hún sé vel skipulögð og ferlar séu skýrir.

PistillLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Þórarinn Leifsson

Túristahrunið

Ísland er tómt og vorið 1989 er komið aftur. Það er bara korter í að við bönnum bjórinn, samkomubannið var upphitun. Djöfull var þetta samt skemmtileg vertíð.

FréttirLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Aukin togstreita á milli almennings og elítu

Andstæðingar hnattvæðingar vilja meina að heimsfaraldurinn, sem nú stendur yfir, sé ekki síst afleiðing þess að landamæri hafa minni þýðingu en áður. Margir sérfræðingar á sviði alþjóðasamstarfs telja þvert á móti að aukin alþjóðavæðing sé eina leiðin til að takast á við fjölþjóðleg vandamál á borð við kórónaveiruna. Alþjóðavæðingin sé í raun mun flóknari og víðtækari en þorri fólks geri sér grein fyrir.

PistillLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Vilhjálmur Árnason

„Prófraun á siðferðisstyrk okkar jarðarbúa“

Við þurfum að taka ákvarðanir um siðferðisleg verðmæti okkar.

PistillLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Sigríður Þorgeirsdóttir

Styrkurinn í varnarleysinu

Sigríður Þorgeirsdóttir heimspekingur ræðir um áhrifin og lærdóminn heimsbyggðarinnar af COVID-faraldrinum.

PistillLærdómurinn af heimsfaraldrinum

Arna Mathiesen

Samhengi áfalla og hönnunar hins manngerða umhverfis

Sjúkdómar hafa haft mótandi áhrif á skipulag og hönnun í sögunni. Hér er fjallað um líkleg áhrif COVID-19 á hönnun í nánustu framtíð.

Mest lesið

GreiningHúsnæðismál

Ráðgátan um hvers vegna Íslendingar borga tvöfalt meira en Færeyingar

Færeyingar borga helmingi lægri húsnæðislánavexti en Íslendingar. Færeyskur bankastjóri svarar því hvers vegna hann hækkar ekki vextina eins og íslensku bankarnir.

Fréttir

Svipti sig lífi eftir að hafa verið vísað frá neyðarskýli að kröfu Hafnarfjarðarbæjar

Heimilislaus karlmaður svipti sig lífi eftir að hafa verið vísað frá neyðarskýli í Reykjavík. Ástæða frávísunarinnar var krafa Hafnafjarðarbæjar þar sem maðurinn var með lögheimili. Gistináttagjald í neyðarskýlum Reykjavíkurborgar fyrir fólk með lögheimili utan borgarinnar hækkaði þann 1. maí úr 21 þúsund krónum í 46 þúsund. „Bróðir minn þurfti að fara þessa leið út af peningum,“ segir systir mannsins en lögheimilissveitarfélag greiðir gistináttagjaldið.

Úttekt

„Það sem þarf að breytast er menningin“

Bankastjóri Íslandsbanka segist telja að sé ákveðinn kunningjakúltúr í fjárfestinga- og fjármálaheiminum sem illa hafi tekist að uppræta.

FréttirHúsnæðismál

„Það yrði uppreisn í landinu“

Íslendingur búsettur í Færeyjum segir að fólk þar myndi ekki sætta sig við 10% vexti á húsnæðislánum eins og á Íslandi.

Fréttir

Draga úr launahækkun ráðamanna og hækka lífeyri almannatrygginga

Ríkisstjórnin hefur kynnt aðgerðir sem sporna eiga við verðbólgu og draga úr þenslu. Auka á við stuðning til leigjenda og stuðning við uppbyggingu í íbúða á leigumarkaði. Þá verða launahækkanir æðstu ráðamanna 2,5% í stað 6%. Laun forsætisráðherra hækka því um 62 þúsund krónur á mánuði í stað 148 þúsund króna.

Vettvangur

Leyndardómar mötuneytis Alþingis - Slegist um kótilettur í raspi

Mötuneyti Alþingis er hjartað í húsinu, griðastaður þar sem allir eru vinir, svona yfirleitt. Starfsfólkið hugsar vel um alla, líka matvanda þingmanninn sem borðar helst ekki grænmeti en elskar grænmetisréttina. Annar segist íhuga að fá bann við því að hvítur Monster orkudrykkur sé seldur þar, drykkur sem fékkst fyrst í sjoppunni eftir formlegt erindi til forsætisnefndar Alþingis.

FréttirSamherjaskjölin

Yfirlýsingar lögmanns Samherja í mótsögn við forstjóra

Forsvarsmenn Samherja, þar á meðal Þorsteinn Már Baldvinsson forstjóri, hafa haldið því fram að Namibíumálið hafi engin áhrif haft á viðskipti sjávarútvegsfyrirtækisins. Lögmaður fyrirtækisins sagði hins vegar fyrir dómi í Bretlandi í síðasta mánuði að stórir viðskiptavinir hefðu stöðvað viðskipti sín við fyrirtækið í kjölfar umfjöllunar um málið.

Mest lesið

1
GreiningHúsnæðismál
6
Ráðgátan um hvers vegna Íslendingar borga tvöfalt meira en Færeyingar
Færeyingar borga helmingi lægri húsnæðislánavexti en Íslendingar. Færeyskur bankastjóri svarar því hvers vegna hann hækkar ekki vextina eins og íslensku bankarnir.
2
Fréttir
3
Svipti sig lífi eftir að hafa verið vísað frá neyðarskýli að kröfu Hafnarfjarðarbæjar
Heimilislaus karlmaður svipti sig lífi eftir að hafa verið vísað frá neyðarskýli í Reykjavík. Ástæða frávísunarinnar var krafa Hafnafjarðarbæjar þar sem maðurinn var með lögheimili. Gistináttagjald í neyðarskýlum Reykjavíkurborgar fyrir fólk með lögheimili utan borgarinnar hækkaði þann 1. maí úr 21 þúsund krónum í 46 þúsund. „Bróðir minn þurfti að fara þessa leið út af peningum,“ segir systir mannsins en lögheimilissveitarfélag greiðir gistináttagjaldið.
3
Úttekt
„Það sem þarf að breytast er menningin“
Bankastjóri Íslandsbanka segist telja að sé ákveðinn kunningjakúltúr í fjárfestinga- og fjármálaheiminum sem illa hafi tekist að uppræta.
4
FréttirHúsnæðismál
„Það yrði uppreisn í landinu“
Íslendingur búsettur í Færeyjum segir að fólk þar myndi ekki sætta sig við 10% vexti á húsnæðislánum eins og á Íslandi.
5
Fréttir
Draga úr launahækkun ráðamanna og hækka lífeyri almannatrygginga
Ríkisstjórnin hefur kynnt aðgerðir sem sporna eiga við verðbólgu og draga úr þenslu. Auka á við stuðning til leigjenda og stuðning við uppbyggingu í íbúða á leigumarkaði. Þá verða launahækkanir æðstu ráðamanna 2,5% í stað 6%. Laun forsætisráðherra hækka því um 62 þúsund krónur á mánuði í stað 148 þúsund króna.
6
Vettvangur
2
Leyndardómar mötuneytis Alþingis - Slegist um kótilettur í raspi
Mötuneyti Alþingis er hjartað í húsinu, griðastaður þar sem allir eru vinir, svona yfirleitt. Starfsfólkið hugsar vel um alla, líka matvanda þingmanninn sem borðar helst ekki grænmeti en elskar grænmetisréttina. Annar segist íhuga að fá bann við því að hvítur Monster orkudrykkur sé seldur þar, drykkur sem fékkst fyrst í sjoppunni eftir formlegt erindi til forsætisnefndar Alþingis.
7
FréttirSamherjaskjölin
1
Yfirlýsingar lögmanns Samherja í mótsögn við forstjóra
Forsvarsmenn Samherja, þar á meðal Þorsteinn Már Baldvinsson forstjóri, hafa haldið því fram að Namibíumálið hafi engin áhrif haft á viðskipti sjávarútvegsfyrirtækisins. Lögmaður fyrirtækisins sagði hins vegar fyrir dómi í Bretlandi í síðasta mánuði að stórir viðskiptavinir hefðu stöðvað viðskipti sín við fyrirtækið í kjölfar umfjöllunar um málið.
8
Fréttir
NOVIS blekkti íslenska neytendur með grófum hætti og hefur verið svipt starfsleyfi
Starfsleyfi tryggingafélags sem hefur selt þúsundum Íslendinga tryggingar var afturkallað í gær. Því er nú óheimilt að stunda tryggingastarfsemi. Íslenska fjármálaeftirlitið hefur haft félagið, NOVIS, til rannsóknar svo mánuðum skiptir.
9
Leiðari
1
Þórður Snær Júlíusson
Ríkisstjórn gefur gamla gjöf í nýjum umbúðum
Það virðist skorta á virka hlustun hjá þeim sem sitja við ríkisstjórnarborðið. Ráðamenn virðast ekki trúa fólkinu sem segist vera í vanda með að ná endum saman. Aðgerðarpakki hennar gegn verðbólgu, sem kynntur var í gær, endurspeglar þetta skýrt.
10
FréttirKjarabaráttan
Launin duga skammt
Magdalena Anna Reimus vinnur þrjár vinnur. Ef hún gerði það ekki ætti hún erfitt með að greiða mánaðarlega reikninga með þeim 340.000 krónum sem hún fær útborgað mánaðarlega. Kollegar hennar með svipaða menntun og reynslu hafa í nokkra mánuði fengið hærri laun en hún.

Mest lesið í vikunni

RannsóknFernurnar brenna

Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar

Íslendingar hafa árum saman verið hvattir til þess að skola fernur utan um mjólkurvörur eða ávaxtasafa, brjóta þær svo saman og flokka í pappatunnuna. Þetta hefur verið gert undir því yfirskini að fernurnar séu svo endurunnar. Rannsókn Heimildarinnar sýnir að svo er ekki. Þær eru þvert á móti brenndar í sementsverksmiðjum á meginlandi Evrópu.

GreiningHúsnæðismál

Ráðgátan um hvers vegna Íslendingar borga tvöfalt meira en Færeyingar

Færeyingar borga helmingi lægri húsnæðislánavexti en Íslendingar. Færeyskur bankastjóri svarar því hvers vegna hann hækkar ekki vextina eins og íslensku bankarnir.

Fréttir

Kærir Gísla til héraðssaksóknara og lætur kyrrsetja eignir

Fyrrverandi eiginkona Gísla Hjálmtýssonar, fjárfestis og prófessors, hefur kært hann fyrir að hafa haldið eftir peningum vegna sölu fasteigna sem þau áttu saman. Samhliða hefur hún farið fram á kyrrsetningu eigna hans vegna kröfu upp á 233 milljónir króna, sem meðal annars er tilkomin vegna viðskiptanna sem hún kærir.

Fréttir

Svipti sig lífi eftir að hafa verið vísað frá neyðarskýli að kröfu Hafnarfjarðarbæjar

Leiðari

Þórður Snær Júlíusson

Allt gott er okkur að þakka, allt slæmt er ykkur að kenna

Þeir stjórnmálamenn, sem hreyktu sér af því að aðgerðir þeirra hafi tryggt efnahagslegan stöðugleika fyrir tæpum tveimur árum síðan, kannast nú ekkert við að bera ábyrgð á lífskjarakrísunni sem sömu aðgerðir hafa leitt af sér.

Úttekt

„Það sem þarf að breytast er menningin“

Bankastjóri Íslandsbanka segist telja að sé ákveðinn kunningjakúltúr í fjárfestinga- og fjármálaheiminum sem illa hafi tekist að uppræta.

Það sem ég hef lært

Þórey Sigþórsdóttir

Óvæntur missir stærsti lærdómurinn

Þórey Sigþórsdóttir var nýbúin að ferma eldra barn sitt og yngra barn hennar var 7 mánaða þegar móðir hennar lést langt fyrir aldur fram. Missirinn, eins erfiður og hann er, er hennar stærsti lærdómur. „Hann kostaði sitt, það tekur mörg ár að læra að lifa með sorginni, en hann ýtti mér líka út í andlega vegferð með sjálfa mig sem er ferðalag sem tekur engan enda.“

Mest lesið í mánuðinum

Menning

Þóra Dungal fallin frá

Þóra Dungal, sem varð táknmynd X-kynslóðarinnar á Íslandi skömmu fyrir aldamótin þegar hún fór með aðalhlutverk í kvikmyndinni Blossa árið 1997, er fallin frá.

GreiningElítusamfélagið á Nesinu

Rík elíta sem býr í einbýlishúsum, er með húshjálp og keyrir um á Teslu

Elítur og valdakjarnar á Íslandi eru líklegri til að hreiðra um sig í tveimur sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu en öðrum búsetukjörnum landsins, á Seltjarnarnesi og í Garðabæ. Hagtölur sýna svart á hvítu að þar eru áherslur, stjórnmálaskoðanir og samsetning íbúa allt önnur en í nágrannasveitarfélögunum.

RannsóknFernurnar brenna

Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar

Það sem ég hef lært

Sigmundur Ernir Rúnarsson

Líf mitt að framanverðu

Sigmundur Ernir Rúnarsson rifjar upp hvernig krakkarnir í grunnskólanum hans voru flokkaðir eins og rusl, í þá sem voru nothæfir og hentuðu til endurvinnslu – og hina sem máttu missa sín, og áhrif þess á líf þeirra til fullorðinsára. Jafnvel til endalokanna.

Viðtal

Alkóhólismi rændi heilsu hennar vegna meðvirkni

Helga Óskarsdóttir var þjökuð af andlegri og líkamlegri vanlíðan vegna alkóhólisma. Samt var það ekki hún sem misnotaði áfengi eða önnur vímuefni, heldur var hún orðin virkilega veik af meðvirkni. Hún var ekki nema fertug en leið eins og gamalli konu. Hún leitaði sér hjálpar, náði bata og hefur aldrei verið frískari, 73 ára, þriggja barna móðir og sex barna amma.

Fréttir

Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði

Eftir langvarandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda fluttu Axel Rafn Benediktsson og kona hans í sextán sæta rútu. Hann segist ekki upplifa sig sem hluta af samfélaginu heldur sem úrhrak. Þau hafi reynt að telja sér trú um að búsetan væri ævintýri en í raun séu þau heimilislaus.

Fréttir

Lögreglumaður villti á sér heimildir vegna Samherjagjörningsins

Rannsóknarlögreglumaðurinn Gísli Jökull Gíslason hélt því fram að hann væri sjálfstætt starfandi blaðamaður þegar hann reyndi að komast að því hver stæði á bak við „We‘re Sorry“ gjörninginn. Tölvupóstana sendi hann úr vinnunetfangi sínu en greindi ekki frá því að hann væri lögreglumaður.

Mest lesið í mánuðinum

1
Menning
2
Þóra Dungal fallin frá
Þóra Dungal, sem varð táknmynd X-kynslóðarinnar á Íslandi skömmu fyrir aldamótin þegar hún fór með aðalhlutverk í kvikmyndinni Blossa árið 1997, er fallin frá.
2
GreiningElítusamfélagið á Nesinu
1
Rík elíta sem býr í einbýlishúsum, er með húshjálp og keyrir um á Teslu
Elítur og valdakjarnar á Íslandi eru líklegri til að hreiðra um sig í tveimur sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu en öðrum búsetukjörnum landsins, á Seltjarnarnesi og í Garðabæ. Hagtölur sýna svart á hvítu að þar eru áherslur, stjórnmálaskoðanir og samsetning íbúa allt önnur en í nágrannasveitarfélögunum.
3
RannsóknFernurnar brenna
6
Neytendur blekktir til að flokka fernur sem eru brenndar
Íslendingar hafa árum saman verið hvattir til þess að skola fernur utan um mjólkurvörur eða ávaxtasafa, brjóta þær svo saman og flokka í pappatunnuna. Þetta hefur verið gert undir því yfirskini að fernurnar séu svo endurunnar. Rannsókn Heimildarinnar sýnir að svo er ekki. Þær eru þvert á móti brenndar í sementsverksmiðjum á meginlandi Evrópu.
4
Það sem ég hef lært
5
Sigmundur Ernir Rúnarsson
Líf mitt að framanverðu
Sigmundur Ernir Rúnarsson rifjar upp hvernig krakkarnir í grunnskólanum hans voru flokkaðir eins og rusl, í þá sem voru nothæfir og hentuðu til endurvinnslu – og hina sem máttu missa sín, og áhrif þess á líf þeirra til fullorðinsára. Jafnvel til endalokanna.
5
Viðtal
1
Alkóhólismi rændi heilsu hennar vegna meðvirkni
Helga Óskarsdóttir var þjökuð af andlegri og líkamlegri vanlíðan vegna alkóhólisma. Samt var það ekki hún sem misnotaði áfengi eða önnur vímuefni, heldur var hún orðin virkilega veik af meðvirkni. Hún var ekki nema fertug en leið eins og gamalli konu. Hún leitaði sér hjálpar, náði bata og hefur aldrei verið frískari, 73 ára, þriggja barna móðir og sex barna amma.
6
Fréttir
Búa í bíl en ekki nógu illa stödd fyrir félagsleg úrræði
Eftir langvarandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda fluttu Axel Rafn Benediktsson og kona hans í sextán sæta rútu. Hann segist ekki upplifa sig sem hluta af samfélaginu heldur sem úrhrak. Þau hafi reynt að telja sér trú um að búsetan væri ævintýri en í raun séu þau heimilislaus.
7
Fréttir
5
Lögreglumaður villti á sér heimildir vegna Samherjagjörningsins
Rannsóknarlögreglumaðurinn Gísli Jökull Gíslason hélt því fram að hann væri sjálfstætt starfandi blaðamaður þegar hann reyndi að komast að því hver stæði á bak við „We‘re Sorry“ gjörninginn. Tölvupóstana sendi hann úr vinnunetfangi sínu en greindi ekki frá því að hann væri lögreglumaður.
8
GreiningHúsnæðismál
6
Ráðgátan um hvers vegna Íslendingar borga tvöfalt meira en Færeyingar
Færeyingar borga helmingi lægri húsnæðislánavexti en Íslendingar. Færeyskur bankastjóri svarar því hvers vegna hann hækkar ekki vextina eins og íslensku bankarnir.
9
Pistill
1
Sif Sigmarsdóttir
Húsverðir eigna sinna
Það er þrotlaus vinna að gæta eigna sinna. Því meira sem maður á því lengri eru vaktir húsvarðarins.
10
Fréttir
1
Kærir Gísla til héraðssaksóknara og lætur kyrrsetja eignir
Fyrrverandi eiginkona Gísla Hjálmtýssonar, fjárfestis og prófessors, hefur kært hann fyrir að hafa haldið eftir peningum vegna sölu fasteigna sem þau áttu saman. Samhliða hefur hún farið fram á kyrrsetningu eigna hans vegna kröfu upp á 233 milljónir króna, sem meðal annars er tilkomin vegna viðskiptanna sem hún kærir.