Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 9 árum.

Máttlaus af blóðleysi og sorg

Sam­kvæmt lög­um er kon­um að­eins heim­ilt að fara í fóst­ur­eyð­ingu að viss­um skil­yrð­um upp­fyllt­um. Engu að síð­ur fara flest­ar fóst­ur­eyð­ing­ar fram heima, þar sem lyf fram­kalla fóst­ur­lát. Í flest­um til­fell­um geng­ur það vel, en þó eru dæmi um ann­að. Eins og einn við­mæl­and­inn lýsti því gekk hann í gegn­um hel­víti þeg­ar að­gerð­in mistókst.

Konur sem fara í fóstureyðingu geta upplifað mikla niðurlægingu og segja sumar að ýtt hafi verið undir þá tilfinningu í ferlinu sem líkist helst færibandavinnu. Þá skortir eftirfylgni með andlegri líðan. Þetta segja tvær konur sem báðar hafa reynslu af slíkum aðgerðum. Blaðamaður þekkir einnig þessa tilfinningu, en hann fór sjálfur í fóstureyðingu í haust og hélt dagbók í gengum þetta ferli sem birt er hér.

Margt kom á óvart, eins og það að fóstureyðingar eru samkvæmt lögum aðeins heimilaðar að fenginni sérstakri undanþágu, engin takmörk eru fyrir því hversu langt kona má ganga áður en fóstri er eytt séu miklar líkur á vansköpun, erfðagöllum eða sköddun fósturs. Þrátt fyrir að aðgerðin sé í raun ólögleg er þrýst á að konur framkalli aðgerðina sjálfar, heima við.
Raddir kvenna sem hafa undirgengist fóstureyðingu heyrast sjaldan í opinberri umræðu en nú hafa þær Silja Bára Ómarsdóttir og Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifað bók um reynslu mismunandi kvenna.

Lögin sett sem málamiðlun 

Lög um fóstureyðingu voru sett árið 1975, eftir nærri þriggja ára deilur kvennahreyfingarinnar við stjórnvöld. Rauðsokkurnar þóttu ganga ansi hart fram í kröfum sínum um að fóstureyðingar yrðu frjálsar, en afstaða þeirra mótaðist meðal annars af sterkri áherslu á sjálfsákvörðunarrétt kvenna. Töldu þær að með frelsinu yrði félagslegri byrði kvenna, sem fangar húsmóðurhlutverksins, aflétt, og raunverulegur réttur þeirra og vald yfir eigin líkama virt.

Löggjöfin varð þó aldrei gefin frjáls heldur voru núgildandi lög sett á sem málamiðlun.

Samkvæmt lögunum þarf kona, sem ætlar að fara í fóstureyðingu, fyrst að fara í viðtöl þar sem sýnt er fram á að félagslegar- og/eða læknisfræðilegar ástæður séu fyrir aðgerðinni. Í kjölfarið má hún færa rök fyrir ákvörðun sinni á þar til gerðu umsóknareyðublaði. Áður en aðgerðin fer fram þarf síðan að liggja fyrir „skrifleg rökstudd greinargerð tveggja lækna, eða læknis og félagsráðgjafa sé eingöngu um félagslegar ástæður að ræða“, eins og það er orðað í 11. grein laga um fóstureyðingar.

Fóstureyðingar eru því bannaðar á Íslandi í raun og veru. Aðeins er hægt að komast í aðgerðina með undanþágu frá lögum vegna læknisfræðilegra ástæðna eða félagslegra aðstæðna. Konum er þannig gert að réttlæta fóstureyðinguna með aðstoð sérfræðinga á þar til gerðri umsókn, svo hún teljist fullgild og innan ramma laganna.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár