„Ég held satt að segja að það hafi alltaf verið erfitt að eignast íbúð. Fólk þarf bara þá að afþakka ákveðin fríðindi í staðinn, fara í færri utanlandsferðir, ekki vera kannski að drekka latte og borða avókadóbrauð á hverjum degi. Fólk þarf aðeins að hugsa og hagræða hjá sjálfu sér.“
Þetta sagði Davíð Snær Jónsson, einn af stofnendum Samtaka frjálslyndra háskólanema, í viðtali á Útvarpi Sögu í gær. Þau Magdalena Anna Torfadóttir voru gestir í þætti Guðmundar Franklíns Jónssónar (sem oft er kallaður Gúndi) og ræddu við hann um heima og geima, meðal annars um hina köldu krumlu ríkisvaldsins, báknið sem blæs út án afláts, hættur sósíalismans og kosti einkaframtaksins.
Vísunin til avókadó í umræðu um húsnæðisvanda ungs fólks minnir óneitanlega á ummæli sem Tim Gurner, ástralskur fasteignamógúll, lét falla árið 2017. “Millionaire tells millennials: if you want a house, stop buying avocado toast” var fyrirsögnin í frétt Guardian um skilaboð milljarðamæringsins.
Samtök frjálslyndra háskólanema vilja vekja ungt fólk til meðvitundar um að einstaklingar séu ábyrgir fyrir velferð sinni fremur en ríkisvaldið.
„Mér finnst mikilvægt að koma einhverju fjármálalæsi inn í sérstaklega framhaldsskólana þar sem fólk átti sig á og læri að nota peningana rétt og á réttan hátt, leggja fyrir, safna peningum,“ sagði Davíð Snær í viðtalinu við Gúnda.
„Ríkisvaldið á ekki að sjá fyrir öllum og ríkisvaldið, það ber enga ábyrgð. Við sjáum til dæmis í nýlegu braggamáli í Reykjavík og fleiri málum, framúrkeyrslu af hendi hins opinbera. Það er hægt að setja þessi verkefni í hendur einkaaðila með miklu meira móti.
„Þetta er svona þetta viðhorf sem við erum að koma út til almennings, skilja að hið opinbera á ekki að vera stóra mamma endalaust“
Ef ég sem fyrirtækjarekandi fer fram úr kostnaðaráætlun í einhverju verkefni, þá þarf ég bara að bera ábyrgð á því, reka starfsmann eða taka fjárhagslega ábyrgð sjálfur. Opinbera gerir ekki svona hluti. Þetta er svona þetta viðhorf sem við erum að koma út til almennings, skilja að hið opinbera á ekki að vera stóra mamma endalaust.“
Kennarar oft „mjög hlutdrægir“
Í viðtalinu var vikið sérstaklega að hættunni á því að vinstrisinnaðir kennarar innræti ungu fólki pólitískan rétttrúnað.
„Það hafa margir nemendur sagt að kennarar séu mjög hlutdrægir og séu að koma sínum skoðunum fram í ýmsum málefnum þegar það er verið að ræða ýmislegt. Ég hef ekki tekið eftir því, ég var sjálfur í Tækniskólanum, fór ekki í marga félagsfræðiáfanga, var meira svona í iðn- og verkgreinum,“ sagði Davíð Snær. Athygli vakti þegar hann var rekinn sem formaður Samband íslenskra framhaldsskólanema síðasta í sumar í kjölfar gagnrýninna skrifa um kynjafræði sem ekki voru talin samræmast stefnu samtakanna. „Ef að kynjafræði verður gerð að skyldufagi í framhaldsskólum má spyrja sig að því af hverju það eigi ekki að gera marxísk fræði að skyldufagi líka, svo eitthvað dæmi sé nefnt. Því kynjafræði er eins og marxísku fræðin, pólitísk hugmyndafræði,“ skrifaði hann.
„Aftur á móti þá er vissulega staðreynd að pólitísk innræting á alveg sér stað í skólakerfinu“
Magdalena sagði að pólitísk innræting ætti sér vissulega stað í íslenska skólakerfinu „Hinn almenni háskólanemi er ekki róttækur vinstrimaður. En aftur á móti þá er vissulega staðreynd að pólitísk innræting á alveg sér stað í skólakerfinu og þá kannski sérstaklega í grunnskólum svona í tímum eins og samfélagsfræði, það er mjög áberandi, ég held að þetta sé óalgengara í menntaskólum og háskólum. Ekki hef ég að minnsta kosti orðið vör við það.“
Kvartað undan heimspekikennara sem sýndi
nemendum myndband með Jordan Peterson
Davíð Snær sagði þó að heimspekikennari nokkur hefði mátt sæta kvörtunum fyrir að sýna nemendum myndband þar sem sálfræðingurinn og metsöluhöfundurinn Jordan Peterson kom við sögu.
„Já, en til að bæta hérna inn í þá á sér ákveðin rétthugsun sér stað bæði í framhaldsskólum og háskólum. Einn heimspekikennari sem ég hef verið að stunda tíma hjá hann sagði að einu sinni var hann að sýna myndbönd upp á skjá, debat milli tveggja sálfræðinga. Annar var Jordan Peterson og ég veit ekki hver hinn var. Og hann fékk miklar kvartanir eftir þennan tíma og einhverjum nemendum fannst þarna mjög illa að sér vegið að vera að sýna slíka hræsni í kennslunni.
„Hann fékk miklar kvartanir eftir þennan
tíma og einhverjum nemendum fannst
þarna mjög illa að sér vegið að vera að
sýna slíka hræsni í kennslunni“
Og þarna komum við svolítið inn á þetta með þessa gagnrýnu hugsun. Við þurfum alltaf að skoða öll málefni frá öllum sjónarmiðum til að geta komist að einhverri niðurstöðu. Ef það á einhvern veginn að fara að búa til eitthvað svona safe space til dæmis og aðrar slíkar hugmyndir þar sem fólk má ekki sjá neitt lengur. Pælið í því ef við myndum bara hætta að sýna kannski, ef það er að sýna einhver dæmi úr stríðsmyndum í framhaldsskólum, að hérna, fólk sem hefur verið í stríði kannski skilurðu, við þurfum einhvern veginn að sýna allan sannleikann og komast að hinu sanna og rétta.“
Hinn almenni Íslendingur duglegur
og vilji ekki borga háa skatta
Guðmundur Franklín lýsti áhyggjum af að sósíalisminn væri aftur farinn að láta á sér kræla. Þau Magdalena sammæltust um að „grænir skattar“ væru alla jafna bara tilraun til að sveipa gamaldags skattlagningu einhvers konar dýrðarljóma.
Aðspurð hvort hún teldi Íslendinga vinstrisinnaða frekar en hægrisinnaða sagði Magdalena: „Ég held ekki sko. Ég held þetta sé svona hávær minnihluti sem er á kommentakerfunum í einhverju ofstæki. Hinn almenni Íslendingur er bara duglegur, vill vinna sína vinnu. Hann er ekkert endilega últrafrjálshyggjumaður heldur, en hann vill ekki himinháa skatta eða eitthvað svoleiðis, vill ekki mikil ríkisafskipti eða eitthvað svoleiðis.“
Guðmundur Franklín benti á að Donald Trump nyti talsverðra vinsælda í Bandaríkjunum og spurði Magdalena og Davíð hvort þau væru ekki ánægð með yfirlýsingu hans um að Bandaríkin yrðu aldrei sósíalískt ríki.
„Hann er staðfastur og það er kannski það sem mér líkar í fari hans, hann stendur við sitt“
„Það er hættulegt að taka undir með Donald Trump,“ svaraði Davíð. „Hann er bara að gera sína hluti. Hann er staðfastur og það er kannski það sem mér líkar í fari hans, hann stendur við sitt, svona þannig séð.“
Athugasemdir