„Það gengur náttúrulega ekki að við séum með þannig kerfi að þú getir svindlað í kosningum, komist upp með það, sigrað, skipt síðan um kápu og úrskurðað um það hvort að þetta hafi verið svindl eða ekki,“ segir Guðmundur Gunnarsson, oddviti Viðreisnar í alþingiskosningunum 2021. Þegar fyrstu útgefnu tölurnar úr Norðvesturkjördæmis lágu fyrir var Guðmundur einn þeirra sem átti sæti á þingi. Eftir endurtalningu datt Guðmundur út af þingi fyrir Bergþór Ólason, frambjóðanda Miðflokksins. 

Mannréttindadómstóll Evrópu (MDE) komst í morgun að þeirri niðurstöðu að íslenska ríkið hafi brotið gegn mannréttindasáttmála Evrópu í alþingiskosningunum 2021, í kjölfar endurtalningar atkvæða í Norðvesturkjördæmi. Það var samhljóma álit Mannréttindadómstólsins að ríkið hafi brotið á rétti til frjálsra kosninga og rétti til skilvirks úrræðis.

Málið snýst um að misferli við endurtalningu atkvæða í Norðvesturkjördæmi í alþingiskosningunum árið 2021. Talsverðir annmarkar voru á framkvæmd kosninganna en kjörgögn lágu óinnsigluð frá kjördegi og til talningadags daginn eftir. Hann, ásamt Magnúsi Davíð Norðdahl, oddvita Pírata í Norðvesturkjördæmi í alþingiskosningunum 2021, fóru með málið til Mannréttindadómstóls Evrópu í nóvember 2021, eftir að seinni talning atkvæða í Norðvesturkjördæmi var látin standa. 

Mannréttindadómstóllinn taldi að þótt málsmeðferð Alþingis vegna kvartana mannanna hefði verið sanngjörn, málefnaleg og tryggt nægilega rökstudda niðurstöðu, hefði hana skort nauðsynlegar varnir til þess að gæta hlutleysi og Alþingi hafi haft nær takmarkalaust vald til ákvarðana. 

Meingölluð framkvæmd

Niðurstöðu dómsins segir Guðmundur vera afdráttarlausa. „Ég held það hafi allir séð það sem að vildu sjá að þessi framkvæmd var meingölluð og aðferðir okkar til að greiða úr slíkum málum eru mein gallaðar og það þurfti að leiða þetta mál til lykta. Þess vegna fórum við út í þetta. Til þess að við værum ekki með í að reisa lýðræði okkar á mein gölluðum kerfum.“

„Það var misskilningur margra að þetta ferðalag okkar út til Mannréttindadómstólsins væri eitthvað til þess að reyna að grenja okkur inn á þing. Það var bara alls ekki tilgangurinn. Tilgangurinn var að það myndi komast einhver skriður á að koma í veg fyrir að þetta geti gerst aftur og viðurkenning á því að svona framkvæmd og svona afgreiðsla hjá þinginu væri ekki í lagi.“

Fyrir Guðmundi snýst málið um rétt okkar allra borgaranna að frjálsum kosningum. „Ég held það hafi allir séð það sem að vildu sjá að þessi framkvæmd var meingölluð og aðferðir okkar til að greiða úr slíkum málum eru mein gallaðar og það þurfti að leiða þetta mál til lykta. Þess vegna fórum við út í þetta.“

Spurður hvort honum þyki málinu lokið segir Guðmundur að boltinn sé hjá þinginu. „Ég held að bæði þingið þurfi nú aðeins svona að horfast í augu við það hvernig þetta mál var afgreitt og svo hvað við sem samfélag ætlum að gera til þess að laga það sem er þarna ótvírætt kemur fram að er einfaldlega ekki í lagi ef við ætlum að taka okkur alvarlega sem lýðræðisríki. Þetta er áfellisdómur, það er engin spurning.“