Achola Otieno er móðir 10 ára drengs sem keppti í á N1 fótboltamótinu fyrstu helgina í júlí. Hún segist hafa orðið fyrir vonbrigðum með athugasemdir ungra drengja í garð sonar síns sem er dökkur á hörund. Ingvar Örn Sighvatsson, faðir drengsins, greindi frá atvikunum í Morgunútvarpi Rásar 2 þriðjudaginn 18. júlí.
Grét eftir leikinn
Sonur Acholu og Ingvars byrjaði að æfa fótbolta sex ára og hefur hann brennandi áhuga á íþróttinni. Þátttaka á mótinu var stórt skref fyrir unga fótboltakappann og vini hans sem stóðu sig með prýði og unnu átta af níu leikjum.
„Mótið var vel skipulagt og ég sá að strákarnir vildu gera sitt besta,“ segir Achola sem fann fyrir keppnisskapi ungu strákana. „Það eru miklar tilfinningar á svæðinu. Sumir eru að fagna, á meðan aðrir gráta.“
Hún segir að strax á fyrsta degi mótsins hafi nokkrir ungir leikmenn, sem sátu utan vallar, hæðst að syni sínum á meðan á leik stóð þegar þeir buðu hann velkominn til Íslands og að tónninn hafi verið háðskur „og sögðu þessi er nýr, aftur og aftur.“ Sjálf er Achola upprunalega frá Kenía en Ingvar er fæddur og uppalinn á Íslandi. Foreldrarnir létu þjálfara og mótsstjórn vita af atvikinu en daginn eftir hafi áreitið haldið áfram.
Lið drengsins vann leik en á meðan vinir hans fögnuðu hljóp hann grátandi í fang móður sinnar. „Hann var búinn að spila vel en eftir leikinn kom hann beint í fangið mitt og grét mikið. Ég spurði hvað hafði gerst. Hann sagði að þetta hefði gerst aftur og spurði mig hvort ég hefði ekki látið vita af athugasemdum daginn áður.“ Það hafði Achola vissulega gert en þennan dag voru strákar farnir að hæðast að syni hennar inni á vellinum. „Það var strákur sem spurði hvort hann mætti snerta hár sonar míns, en hann er með fléttur í hárinu. Strákurinn sagði við hann: Ég held að þú viljir ekki að ég snerti hárið þitt af því að það er skítugt. Og togaði svo í hár hans. Eftir þetta fór sonur minn upp í rúm til að leggja sig en grét allan tímann.“
Ingvar, maður Acholu, sendi í kjölfarið tölvupóst á mótsstjórn og fengu hjónin þau viðbrögð að málið yrði tekið til skoðunar. „Við erum ennþá að bíða eftir að heyra frá þeim. Þau tóku okkur vel og báðu afsökunar á þessu en það er ekkert meira gert.“ Fréttir bárust af því að annar hörundsdökkur þátttakandi mótsins hefði orðið fyrir aðkasti vegna húðlitar síns, og herma sögur að sá leikmaður sem lét ljótu ummælin falla hafi verið sendur heim. Heimildin hefur ekki fengið það staðfest. Achola segir afar mikilvægt að til séu reglur um hvernig eigi að bregðast við þegar slík atvik koma upp.
Ekki náðist í mótsstjórn N1 fótboltamótsins við gerð fréttarinnar.
Ekki í fyrsta skipti
Þegar sonur þeirra hjóna var að byrja í grunnskóla fór Achola í hverfisskólana og forvitnaðist um hvort aðgerðaáætlun væri til staðar ef upp kæmu atvik tengd kynþáttaníði. Á öllum stöðum fékk hún það svar að kynþáttaníð væri ekki vandamál innan skólans. Í fyrra kom hins vegar upp leiðinlegt atvik þar sem illkvittnum ummælum var beint að syni hennar í skólanum. „Þá skrifaði maðurinn minn til skólastjóra og kennara. Hann sagði að strákurinn okkar yrði heima þangað til að haldinn yrði fundur um málið.“
Sjálf hefur Achola orðið fyrir áreiti af ýmsu tagi vegna húðlitar síns. Til dæmis því að fólk snerti hár hennar, spyrji óviðeigandi spurninga í sundi eða tali við hana ensku þrátt fyrir að hún svari á íslensku. Hún segir það hafa verið „miklu meira særandi“ að verða vitni af því sem sonur hennar hefur þurft að ganga í gegnum.
Achola segist hafa lagt mikið upp úr því í uppeldinu að kaupa bækur og leikföng sem stuðla að jákvæðum viðhorfum í garð fjölbreytileika. Hún passi að ekki sé að finna rasísk ummæli eða annað sem sé særandi fyrir hörundsdökkt fólk í afþreyingarefni barna sinna. Achola segir hins vegar að það eigi ekki að vera hlutverk einstaklinga að takast á við kerfisbundinn rasisma, það sé hlutverk heldur stofnana. „Þetta er svo þreytandi. Í rauninni launalaus vinna þar sem ég er að senda kvartanir og benda á hvað er að.“ Einnig bendir hún á að það sé ekki gagnlegt að tala um að fólk sé annaðhvort gott eða vont þegar kemur að rasisma, því að það dragi athyglina frá því að vandinn sé kerfislægur og að því samfélagslegt verkefni að takast á við hann. Hún segir skort á aðgerðum frá stjórnvöldum og stofnunum í þessum málaflokki augljósan. „Það vantar meiri stuðning frá fólki sem hefur völd.“
Athugasemdir (3)