Uppskrift að klikkun: Hjartasósa, hafgúuheilar og gvakamói við leiðindum er ungmennabók eftir þýsku skáldkonuna Dita Zipfel, sem Jón St. Kristjánsson hefur þýtt, segir frá hinni þrettán ára gömlu Lúsí. Lúsí glímir við ýmiss konar vandamál sem fylgja tilverunni: hún þolir ekki stjúpföður sinn, mamma hennar skilur hana ekki, bróðir hennar talar ekki við hana og hún er ekki beint vinsæl í skólanum. Auk þess dreymir Lúsí um að flytja til Berlínar til Bennu, konu sem er fyrrum elskhugi móður hennar og jafnframt eina fullorðna manneskjan með viti í lífi Lúsíar. En til þess að komast burt þarf hún peninga til ferðarinnar – nánar tiltekið 437,59 evrur! Sagan hefst þegar Lúsí bankar á dyr hjá gömlum manni sem auglýsir eftir manneskju til að ganga með hundinn sinn fyrir 20 evrur á tímann. Hundurinn reynist þó uppspuni og kallinn með súrrealískari plön en það. Hinn stórfurðulegi Klinge er nefnilega að vinna að …
Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en ári.
Klikkun sem skýrir út heiminn
Bókin hlaut Þýsku ungmennabókmenntaverðlaunin auk Bókmenntaverðlauna Hamborgar, og er vel að verðlaununum komin.
skrifar
Þú færð tvær fríar áskriftargreinar í mánuði. Þú hefur síðan val um að styrkja óháða blaðamennsku með áskrift á hagstæðu verði, frá aðeins 3.990 krónum á mánuði.
Leiðbeiningar má nálgast á heimildin.is/leidbeiningar.
Mest lesið
1
Dætur Eddu lýsa erfiðum aðstæðum og aðskilnaði frá bræðrum sínum
Dætur og systir Eddu Bjarkar Arnardóttur lýsa sínum sjónarhóli í viðtali við Heimildina. „Við upplifum það þannig að hann hafi markvisst unnið að sínu markmiði að hún færi í fangelsi,“ segir Ragnheiður Arnardóttir, systir Eddu Bjarkar.
2
Bonaqua virðist á köldum Klaka eftir nafnbreytingu
Þáttaskil urðu á íslenska sódavatnsmarkaðinum í sumar, eftir að Toppur breyttist í Bonaqua. Því fylgdu tækifæri fyrir samkeppnisaðilann Klaka, sem kveðst nú vera með um 25 prósent hlutdeild á markaðinum. Fyrrverandi íslenskuprófessor sem gagnrýndi nafnbreytingu Topps segir gleðiefni að erlend nafngift virðist hafa vakið svo sterk viðbrögð.
3
Töldu hættu á að Edda myndi sleppa
Héraðsdómur í Vestfold í Noregi taldi ástæðu til þess að óttast að ef Edda Björk Arnardóttir yrði ekki færð í gæsluvarðhald myndi hún komast undan. Barnsfaðir hennar segist hneykslaður á umræðunni sem beinist, að hans mati, frekar að réttindum Eddu en réttindum drengjanna. Edda sagði fyrir dóm á föstudag að þeir hefðu ekki viljað fara frá Íslandi með pabba sínum.
4
Maðurinn sem lést í Stangarhyl sagður hafa hlaupið á eftir vini sínum inn í brennandi hús
Húsnæðið að Stangarhyl 3, þar sem mannskæður eldsvoði varð í síðustu viku, er í eigu fjárfestingarfélgasins Alva Capital. Eigandi og framkvæmdastjóri félagsins er brautryðjandi í smálánastarfsemi. „Við þekktum þennan mann vel persónulega sem vinnufélaga,“ segir talsmaður félagsins um manninn sem lést í brunanum.
5
Bjarni segir umfjöllun Kveiks vera „áróður gegn íslensku krónunni“
Formaður Sjálfstæðisflokksins segir að sér finnist fréttaskýringaþáttur RÚV um gjaldmiðil þjóðarinnar, sem sýndur var í gær, vera hneyksli. Þáttin hafi skort allt jafnvægi, alla fagmennsku og yfirvegun. „Það er hálf sorglegt að boðið sé upp á svona efni á Ríkisútvarpinu.“
6
Þunglyndið sem viss þráður gegnum öll verk Gyrðis
Gyrðir Elíasson, skáld og myndlistarmaður, segir að ljóðið sé það dýpsta í okkur og muni líklega ávallt eiga sér sess. Einsemdin hefur verið Gyrði drifkraftur í listsköpuninni í 40 ár en hann segir að jafnvægið milli hennar og algerrar einangrunar sé vandmeðfarið. Sjálfur glími hann við krónískt þunglyndi sem sjá megi sem vissan þráð gegnum öll hans verk.
7
Dagur Hjartarson
Að sparka í dýr
Dagur Hjartarson segir hollt að staldra stundum við og spyrja sig spurninga, stundum stórra spurninga á borð við hvernig sé hægt að sætta sig við að einhver sparki framan í fylfulla hryssu aftur og aftur.
8
Niðurstöður PISA könnunarinnar ekki á herðum kennarastéttarinnar
Niðurstöður PISA könnunarinnar liggja fyrir. Dagbjört Hákonardóttir, þingmaður Samfylkingar, og Bryndís Haraldsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, segja báðar að niðurstöðurnar séu „óásættanlegar“.
9
Ísland hrapar í nýrri PISA-könnun
Íslenskir nemendur eru langt undir meðaltali samanburðarríkja í grunnhæfni og í afburðarhæfni. Aðeins 53% íslenskra 15 ára drengja búa yfir grunnhæfni í lesskilningi, samkvæmt niðurstöðum könnunarinnar.
10
Vilja auka tekjur ríkisins með skattlagningu upp á 24 milljarða
Samfylkingin leggur fram sinn eigin „kjarapakka“ sem er ætlað að stemma stigu við verðbólgunni og létta undir með heimilunum. Hluti af því er að hækka fjármagnstekjuskatt úr 22% í 25%.
Mest lesið
-
1Dætur Eddu lýsa erfiðum aðstæðum og aðskilnaði frá bræðrum sínum
Dætur og systir Eddu Bjarkar Arnardóttur lýsa sínum sjónarhóli í viðtali við Heimildina. „Við upplifum það þannig að hann hafi markvisst unnið að sínu markmiði að hún færi í fangelsi,“ segir Ragnheiður Arnardóttir, systir Eddu Bjarkar. -
2
Bonaqua virðist á köldum Klaka eftir nafnbreytingu
Þáttaskil urðu á íslenska sódavatnsmarkaðinum í sumar, eftir að Toppur breyttist í Bonaqua. Því fylgdu tækifæri fyrir samkeppnisaðilann Klaka, sem kveðst nú vera með um 25 prósent hlutdeild á markaðinum. Fyrrverandi íslenskuprófessor sem gagnrýndi nafnbreytingu Topps segir gleðiefni að erlend nafngift virðist hafa vakið svo sterk viðbrögð. -
3
Töldu hættu á að Edda myndi sleppa
Héraðsdómur í Vestfold í Noregi taldi ástæðu til þess að óttast að ef Edda Björk Arnardóttir yrði ekki færð í gæsluvarðhald myndi hún komast undan. Barnsfaðir hennar segist hneykslaður á umræðunni sem beinist, að hans mati, frekar að réttindum Eddu en réttindum drengjanna. Edda sagði fyrir dóm á föstudag að þeir hefðu ekki viljað fara frá Íslandi með pabba sínum. -
4
Maðurinn sem lést í Stangarhyl sagður hafa hlaupið á eftir vini sínum inn í brennandi hús
Húsnæðið að Stangarhyl 3, þar sem mannskæður eldsvoði varð í síðustu viku, er í eigu fjárfestingarfélgasins Alva Capital. Eigandi og framkvæmdastjóri félagsins er brautryðjandi í smálánastarfsemi. „Við þekktum þennan mann vel persónulega sem vinnufélaga,“ segir talsmaður félagsins um manninn sem lést í brunanum. -
5
Bjarni segir umfjöllun Kveiks vera „áróður gegn íslensku krónunni“
Formaður Sjálfstæðisflokksins segir að sér finnist fréttaskýringaþáttur RÚV um gjaldmiðil þjóðarinnar, sem sýndur var í gær, vera hneyksli. Þáttin hafi skort allt jafnvægi, alla fagmennsku og yfirvegun. „Það er hálf sorglegt að boðið sé upp á svona efni á Ríkisútvarpinu.“ -
6
Þunglyndið sem viss þráður gegnum öll verk Gyrðis
Gyrðir Elíasson, skáld og myndlistarmaður, segir að ljóðið sé það dýpsta í okkur og muni líklega ávallt eiga sér sess. Einsemdin hefur verið Gyrði drifkraftur í listsköpuninni í 40 ár en hann segir að jafnvægið milli hennar og algerrar einangrunar sé vandmeðfarið. Sjálfur glími hann við krónískt þunglyndi sem sjá megi sem vissan þráð gegnum öll hans verk. -
7
Dagur Hjartarson
Að sparka í dýr
Dagur Hjartarson segir hollt að staldra stundum við og spyrja sig spurninga, stundum stórra spurninga á borð við hvernig sé hægt að sætta sig við að einhver sparki framan í fylfulla hryssu aftur og aftur. -
8
Niðurstöður PISA könnunarinnar ekki á herðum kennarastéttarinnar
Niðurstöður PISA könnunarinnar liggja fyrir. Dagbjört Hákonardóttir, þingmaður Samfylkingar, og Bryndís Haraldsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, segja báðar að niðurstöðurnar séu „óásættanlegar“. -
9
Ísland hrapar í nýrri PISA-könnun
Íslenskir nemendur eru langt undir meðaltali samanburðarríkja í grunnhæfni og í afburðarhæfni. Aðeins 53% íslenskra 15 ára drengja búa yfir grunnhæfni í lesskilningi, samkvæmt niðurstöðum könnunarinnar. -
10
Vilja auka tekjur ríkisins með skattlagningu upp á 24 milljarða
Samfylkingin leggur fram sinn eigin „kjarapakka“ sem er ætlað að stemma stigu við verðbólgunni og létta undir með heimilunum. Hluti af því er að hækka fjármagnstekjuskatt úr 22% í 25%.
Mest lesið í vikunni
1
Pressa: Fyrsti þáttur
Í þætti dagsins verðum við á pólitíska sviðinu. Breytingar á kvótakerfinu og fiskveiðum, stjórnmálaástandið og áskoranir sem stjórnarmeirihlutinn stendur frammi fyrir. Einnig verður rætt um þögla einkavæðingu heilbrigðiskerfisins.
Viðmælendur eru Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra, Jón Gunnarsson, þingmaður Sjálfstæðisflokks, Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður Framsóknar, og Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingar.
2
Dætur Eddu lýsa erfiðum aðstæðum og aðskilnaði frá bræðrum sínum
Dætur og systir Eddu Bjarkar Arnardóttur lýsa sínum sjónarhóli í viðtali við Heimildina. „Við upplifum það þannig að hann hafi markvisst unnið að sínu markmiði að hún færi í fangelsi,“ segir Ragnheiður Arnardóttir, systir Eddu Bjarkar.
3
Sif Sigmarsdóttir
Gripdeildir fína fólksins
Hópur fólks á Íslandi slær eign sinni á heila náttúruauðlind. Þau spila síðan hugvitssamlega á kerfið er þau afhenda börnum sínum eins og hvern annan erfðagrip það sem á blaði er „sameign íslensku þjóðarinnar“.
4
Faðirinn á Íslandi og leitar sona sinna
Barnsfaðir Eddu Bjarkar Arnardóttur er kominn til Íslands og leitar nú sona sinna. Lögmaður hans kallar eftir því að sá eða sú sem hýsir þá stígi fram. „Ég skil það þannig að yfirvöld viti ekki einu sinni hvar synir hans eru,“ segir lögmaðurinn.
5
Veikar flugfreyjur „kennitölur á blaði“ hjá Icelandair
Fyrrverandi flugfreyjur hjá Icelandair gagnrýna félagið fyrir að hafa ekki tekið á veikindum þeirra í flugi með viðeigandi hætti. Rannsókn á veikindunum, sem hafa gert sumar kvennanna óvinnufærar, hefur dregist á langinn og er hún ekki í forgangi hjá rannsóknarnefnd samgönguslysa.
6
„Valdníðslan er svo mikil að maður trúir þessu ekki“
Karl Udo, maður Eddu Bjarkar Arnardóttur, segir það skyldu íslenskra stjórnvalda að grípa inn í mál Eddu. En hún verður flutt til Noregs í dag vegna forræðisdeilu við barnsföður sinn.
7
Bonaqua virðist á köldum Klaka eftir nafnbreytingu
Þáttaskil urðu á íslenska sódavatnsmarkaðinum í sumar, eftir að Toppur breyttist í Bonaqua. Því fylgdu tækifæri fyrir samkeppnisaðilann Klaka, sem kveðst nú vera með um 25 prósent hlutdeild á markaðinum. Fyrrverandi íslenskuprófessor sem gagnrýndi nafnbreytingu Topps segir gleðiefni að erlend nafngift virðist hafa vakið svo sterk viðbrögð.
8
Erna Mist
Menningarlegt minnisleysi
Menning er ekki elítusport, heldur umhverfi sem endurspeglar samfélag.
9
Listinn yfir listamannalaun hefur verið birtur
Þúsund umsækjendur sóttu um listamannalaun fyrir árið 2024.
10
Þórður Snær Júlíusson
Það skiptir öllu máli hverra manna þú ert
Á Íslandi er aðgengi að mörgum tækifærum frátekið fyrir suma. Kerfið sér til þess. Efnaðir hópar landsmanna þurfa ekki að ganga á sparnað sinn og geta greitt börnum sínum fyrirframgreiddan arf til að komast inn á fasteignamarkað. Og lífskjör fólks ráðast mjög af stöðu þess á þeim markaði.
Mest lesið í mánuðinum
1
Loftkastali kaupfélagsstjórans í Djúpinu
Steinsteypta húsið í kastalastil sem stendur við veginn í Ísafirði vekur bæði undrun og hrifningu margra ferðalanga sem keyra niður í Djúpið. Húsið er einstakt í íslenskri sveit og á sér áhugaverða sögu sem hverfist um Sigurð Þórðarson, stórhuga kaupfélagsstjóra í fátæku byggðarlagi á Vestfjörðum, sem reyndi að endurskrifa sögu kastalans og kaupfélagsins sem hann stýrði.
2
Pressa: Fyrsti þáttur
Í þætti dagsins verðum við á pólitíska sviðinu. Breytingar á kvótakerfinu og fiskveiðum, stjórnmálaástandið og áskoranir sem stjórnarmeirihlutinn stendur frammi fyrir. Einnig verður rætt um þögla einkavæðingu heilbrigðiskerfisins.
Viðmælendur eru Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra, Jón Gunnarsson, þingmaður Sjálfstæðisflokks, Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður Framsóknar, og Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingar.
3
Íslenskur karlmaður bauð „einstæðri móður með barn“ aðstoð
Íslenskur karlmaður setti inn umdeilda Facebook-færslu í hópinn Aðstoð við Grindvíkinga, þar sem fólki í neyð er boðin margvísleg aðstoð frá hjálpfúsum Íslendingum. Meðlimir hópsins brugðust illa við þegar maðurinn bauðst til að aðstoða einstæða móður með barn. „Skammastu þín karl fauskur.“
4
Valdablokkir í Matador um Marel
Það geisar stríð í íslensku viðskiptalífi. Stærstu eigendur stærsta fjárfestingafélags landsins, Eyris Invest, telja einn stærsta banka landsins, Arion banka, vera að reyna að tryggja Samherja og Stoðum yfirráð í Marel. Enn vakna spurningar um hvort eðlilegt sé að hefðbundin bankastarfsemi og fjárfestingabankastarfsemi, eigi yfirhöfuð saman. Leikfléttan felur í sér næturfundi, veðkall, afsögn og á endanum greiðslustöðvun sem ætlað er að kaupa tíma fyrir þá sem gripnir voru í bólinu.
5
Dætur Eddu lýsa erfiðum aðstæðum og aðskilnaði frá bræðrum sínum
Dætur og systir Eddu Bjarkar Arnardóttur lýsa sínum sjónarhóli í viðtali við Heimildina. „Við upplifum það þannig að hann hafi markvisst unnið að sínu markmiði að hún færi í fangelsi,“ segir Ragnheiður Arnardóttir, systir Eddu Bjarkar.
6
Fjárfestingaklúbbur Kaupþingskvenna
Eiginkonur þriggja fyrrum stjórnenda hins fallna Kaupþings banka eru umsvifamiklir fjárfestar í fasteignaverkefnum á Spáni og víðar. Peningar sem geymdir eru í félögum á Tortóla og Kýpur eru notaðir til að byggja lúxusíbúðir. Hundruð milljóna króna hagnaður hefur orðið til í þessum aflandsfélögum. Ein þeirra hefur einnig fjárfest með hópi Íslendinga í breskum hjúkrunarheimilum.
7
„Ég var í áfalli og hélt að þetta væri bara vondur draumur“
Á einni nóttu breyttist allt líf afganska læknisins Noorinu Khalikyar. Hún mátti ekki lengur lækna sjúka eða fræða konur um réttindi þeirra. Noorina fékk neitun um vernd hér en Ingibjörg Sólrún Gísladóttir segir það ekki mega gerast að Noorinu verði vísað burt.
8
Gengu fram á „algjört hyldýpi“ við Grindavík
Hún lét ekki mikið yfir sér, holan í malbikinu við Stað, skammt frá golfskálanum í Grindavík. En þegar betur var að gáð reyndist hún gríðarstór og fleiri metra djúp. Arnar Kárason lýsir því þegar hann gekk fram á „algjört hyldýpi“ í leiðangri í gær sem farinn var til að bjarga hestum.
9
Hvernig peningaslóð stjórnenda Kaupþings og maka þeirra liggur til Tortólu
Notkun eiginkvenna fyrrverandi stjórnenda Kaupþingsbanka á félögum á aflandssvæðinu Kypur er enn eitt dæmið um það að þessir aðilar hafi notast við slík félög í viðskiptum sínum eftir efnahagshrunið 2008. Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings, og eiginkonu hans tengdust til dæmis félögum í Panamaskjölunum og árið 2019 var sagt frá Tortólafélagi sem notað var til að halda utan um eignir á Íslandi sem tengdust þeim.
10
„Landspítalinn hefur brugðist þessari konu“
„Landspítalinn hefur brugðist þessari konu,“ segir Hjalti Már Björnsson, yfirlæknir á bráðamóttöku, um reynslu konu sem leitaði á bráðamóttökuna vegna heimilisofbeldis. Hann biðst afsökunar og kynnir nýtt verklag, ásamt Jóhönnu Erlu Guðjónsdóttur félagsráðgjafa. „Mikilvægast er að tryggja öryggi þolenda.“
Mest lesið í mánuðinum
-
1
Loftkastali kaupfélagsstjórans í Djúpinu
Steinsteypta húsið í kastalastil sem stendur við veginn í Ísafirði vekur bæði undrun og hrifningu margra ferðalanga sem keyra niður í Djúpið. Húsið er einstakt í íslenskri sveit og á sér áhugaverða sögu sem hverfist um Sigurð Þórðarson, stórhuga kaupfélagsstjóra í fátæku byggðarlagi á Vestfjörðum, sem reyndi að endurskrifa sögu kastalans og kaupfélagsins sem hann stýrði. -
2
Pressa: Fyrsti þáttur
Í þætti dagsins verðum við á pólitíska sviðinu. Breytingar á kvótakerfinu og fiskveiðum, stjórnmálaástandið og áskoranir sem stjórnarmeirihlutinn stendur frammi fyrir. Einnig verður rætt um þögla einkavæðingu heilbrigðiskerfisins. Viðmælendur eru Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra, Jón Gunnarsson, þingmaður Sjálfstæðisflokks, Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður Framsóknar, og Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingar. -
3
Íslenskur karlmaður bauð „einstæðri móður með barn“ aðstoð
Íslenskur karlmaður setti inn umdeilda Facebook-færslu í hópinn Aðstoð við Grindvíkinga, þar sem fólki í neyð er boðin margvísleg aðstoð frá hjálpfúsum Íslendingum. Meðlimir hópsins brugðust illa við þegar maðurinn bauðst til að aðstoða einstæða móður með barn. „Skammastu þín karl fauskur.“ -
4
Valdablokkir í Matador um Marel
Það geisar stríð í íslensku viðskiptalífi. Stærstu eigendur stærsta fjárfestingafélags landsins, Eyris Invest, telja einn stærsta banka landsins, Arion banka, vera að reyna að tryggja Samherja og Stoðum yfirráð í Marel. Enn vakna spurningar um hvort eðlilegt sé að hefðbundin bankastarfsemi og fjárfestingabankastarfsemi, eigi yfirhöfuð saman. Leikfléttan felur í sér næturfundi, veðkall, afsögn og á endanum greiðslustöðvun sem ætlað er að kaupa tíma fyrir þá sem gripnir voru í bólinu. -
5
Dætur Eddu lýsa erfiðum aðstæðum og aðskilnaði frá bræðrum sínum
Dætur og systir Eddu Bjarkar Arnardóttur lýsa sínum sjónarhóli í viðtali við Heimildina. „Við upplifum það þannig að hann hafi markvisst unnið að sínu markmiði að hún færi í fangelsi,“ segir Ragnheiður Arnardóttir, systir Eddu Bjarkar. -
6
Fjárfestingaklúbbur Kaupþingskvenna
Eiginkonur þriggja fyrrum stjórnenda hins fallna Kaupþings banka eru umsvifamiklir fjárfestar í fasteignaverkefnum á Spáni og víðar. Peningar sem geymdir eru í félögum á Tortóla og Kýpur eru notaðir til að byggja lúxusíbúðir. Hundruð milljóna króna hagnaður hefur orðið til í þessum aflandsfélögum. Ein þeirra hefur einnig fjárfest með hópi Íslendinga í breskum hjúkrunarheimilum. -
7
„Ég var í áfalli og hélt að þetta væri bara vondur draumur“
Á einni nóttu breyttist allt líf afganska læknisins Noorinu Khalikyar. Hún mátti ekki lengur lækna sjúka eða fræða konur um réttindi þeirra. Noorina fékk neitun um vernd hér en Ingibjörg Sólrún Gísladóttir segir það ekki mega gerast að Noorinu verði vísað burt. -
8
Gengu fram á „algjört hyldýpi“ við Grindavík
Hún lét ekki mikið yfir sér, holan í malbikinu við Stað, skammt frá golfskálanum í Grindavík. En þegar betur var að gáð reyndist hún gríðarstór og fleiri metra djúp. Arnar Kárason lýsir því þegar hann gekk fram á „algjört hyldýpi“ í leiðangri í gær sem farinn var til að bjarga hestum. -
9
Hvernig peningaslóð stjórnenda Kaupþings og maka þeirra liggur til Tortólu
Notkun eiginkvenna fyrrverandi stjórnenda Kaupþingsbanka á félögum á aflandssvæðinu Kypur er enn eitt dæmið um það að þessir aðilar hafi notast við slík félög í viðskiptum sínum eftir efnahagshrunið 2008. Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings, og eiginkonu hans tengdust til dæmis félögum í Panamaskjölunum og árið 2019 var sagt frá Tortólafélagi sem notað var til að halda utan um eignir á Íslandi sem tengdust þeim. -
10
„Landspítalinn hefur brugðist þessari konu“
„Landspítalinn hefur brugðist þessari konu,“ segir Hjalti Már Björnsson, yfirlæknir á bráðamóttöku, um reynslu konu sem leitaði á bráðamóttökuna vegna heimilisofbeldis. Hann biðst afsökunar og kynnir nýtt verklag, ásamt Jóhönnu Erlu Guðjónsdóttur félagsráðgjafa. „Mikilvægast er að tryggja öryggi þolenda.“
Athugasemdir