Þessi færsla er meira en 11 ára gömul.

Skemmri vinnutími hluti nýrrar þjóðarsáttar?

Hluti hátíðarhalda gærdagsins voru ræður, að vanda. Í að minnsta kosti einni þessar var rætt um að efna til nýrrar þjóðarsáttar, en að þjóðarsátt sú ætti að hverfast um stöðugleika í hagkerfinu og aukinn kaupmátt.

 

Aukinn kaupmáttur er nauðsynlegur fyrir tekjulægstu hópa samfélagsins, um það verður ekki deilt. Hins vegar ber að íhuga mjög alvarlega hvort launahækkanir séu gott og rétt skref fyrir ýmsa aðra hópa í samfélaginu.

 

Staðreyndin er sú að lífskjör á Íslandi eru að jafnaði með miklum ágætum, lífskjör hér á landi eru mjög mikil í samanburði við önnur samfélög. Má þar nefna til dæmis lífskjaravísitölu Sameinuðu Þjóðanna, þar sem Ísland er ár eftir ár í toppsætunum. Í grófum dráttum þýðir það að lífskjör okkar, sem samfélags, séu með þeim bestu í heimi þegar kemur að tekjum, lífslíkum, menntun og almennum aðbúnaði – við erum efnað samfélag. Þetta þýðir þó ekki að allir í samfélaginu hafi sömu tækifæri til þessara lífskjara, þeim er misskipt.

 

Rannsóknir hafa sýnt að aukin lífsgæði í efnuðum samfélögum, fást ekki með því að auka tekjur almennt. Hins vegar er full ástæða til að bæta lífskjör, t.d. varðandi frítíma og fjölskyldulíf. Rannsóknir sýna nefnilega að á Íslandi er vinnutími langur og að hann truflar heimilislíf mjög mikið.

 

Í nýrri þjóðarsátt er því nauðsynlegt að huga að öðrum úrræðum til að auka lífsgæði, en bara að auka tekjur. Verkalýðshreyfingin þarf að huga að aðferðum eins og til dæmis styttingu vinnutíma, sem myndi hafa bein áhrif á lífsgæði vinnandi fólks. Stytting vinnutíma er gamalkunnugt viðfangefni stéttarfélaganna, enda er það þeim að þakka að vinnutíminn er þó ekki lengri en hann er í dag. Hins vegar hefur stéttarfélögunum ekki tekist að stytta vinnutímann undanfarna þrjá áratugi (sjá mynd), þótt einhver þeirra hafi reynt, og hefur þar mögulega vantað upp á samtakamáttinn.

 Myndin sýnir hvernig vinnutími á Íslandi styttist á árunum 1960 til um 1980, á sama tíma og laun hækkuðu. Eftir 1980 hefur orðið stöðnun á vinnutíma.

Mörg dæmi eru til um styttingu vinnutíma hér á landi, frá ýmsum tímabilum tuttugustu aldar. Hér skulu nefnd þrjú: Árið 1909 styttist vinnuvika prentara um eina stund, án þess að laun lækkuðu. Árið 1956 fengu prentarar 44 stunda vinnuviku í apríl, maí og september (48 stundir voru venjan þá), en jafnframt launahækkun. Árin 1966 til 1972 fór vinnuvika prentara í 40 stundir allt árið um kring, án þess að laun þeirra lækkuðu – raunar hækkuðu þau sum árin.

 

Stytting vinnutíma er bæði nauðsynleg og gagnleg aðgerð, öllu vinnandi fólki til heilla.

***

Þessi pistill birtist áður á bloggsíðu höfundar á DV.is

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri færslur frá höfundi

Jafn­að­ar­sam­fé­lag­ið: Auk­in lífs­gæði, jafn­ari tæki­færi og meiri sam­heldni

Ís­lenskt sam­fé­lag hef­ur lengi vilj­að jöfn­uð með­al borg­ar­anna – við höf­um jafn­vel stært okk­ur af jöfn­uði og ver­ið stolt af því að ójöfn­uð­ur hafi ekki auk­ist á með­an það hef­ur ver­ið raun­in ann­ars stað­ar. Og um margt byggð­um við upp sam­fé­lag jöfn­uð­ar, þar sem mun­ur­inn á að­stæð­um og tæki­fær­um fólks var ekki of mik­ill. En við vik­um af braut jöfn­uð­ar...
Kjarasamningar: Um vetrarfrí, styttingu vinnutímans og framfarir

Kjara­samn­ing­ar: Um vetr­ar­frí, stytt­ingu vinnu­tím­ans og fram­far­ir

Nú á næstu mán­uð­um losna flest­ir kjara­samn­ing­ar á ís­lensk­um vinnu­mark­aði og semja þarf um kaup og kjör í mjög mik­illi óvissu um fram­tíð­ina. Verð­bólga er mik­il og efna­hags­ástand­ið í heim­in­um er um margt ótryggt. Þá er okk­ur á marg­an hátt eðl­is­lægt að reyna að­eins að verja það sem hef­ur áunn­ist, frem­ur en að stuðla að fram­förum. En það væri mis­ráð­ið:...
Nokkur orð um misheppnaða bankasölu og samfélagsbanka

Nokk­ur orð um mis­heppn­aða banka­sölu og sam­fé­lags­banka

Und­an­farn­ar vik­ur hef­ur mik­ið ver­ið rætt um einka­væð­ingu Ís­lands­banka og efnt til mót­mæla í sex skipti vegna henn­ar. Um­ræð­an og mót­mæl­in eru bæði skilj­an­leg og eðli­leg, enda er einka­væð­ing­in mis­heppn­uð því traust al­menn­ings gagn­vart henni er nú guf­að upp. Fátt gref­ur jafn hratt und­an trausti eins og vafa­sam­ir við­skipta­hætt­ir og sér­hygli. Ef einka­væð­ing á að geta tal­ist vel heppn­uð verð­ur...
Tilraunaverkefni um fjögurra daga vinnuviku - líka á Íslandi

Til­rauna­verk­efni um fjög­urra daga vinnu­viku - líka á Ís­landi

Á und­an­förn­um ára­tug á Ís­landi hef­ur mik­ið ver­ið rætt um og tek­ist á um stytt­ingu vinnu­vik­unn­ar, en þökk sé mik­illi um­ræðu og bar­áttu stétt­ar­fé­laga og annarra sam­taka fyr­ir mál­efn­inu tókst að semja um styttri vinnu­viku í kjara­samn­ing­um. Hér léku til­rauna­verk­efni BSRB um styttri vinnu­viku hjá Reykja­vík­ur­borg og rík­inu lyk­il­hlut­verk, en með þeim jókst skiln­ing­ur á því hvernig mætti út­færa...

Mest lesið á blogginu

Nýtt efni

Hjóm og hávaði ársins 2024
Jón Kristinn Einarsson
PistillUppgjör ársins 2024

Jón Kristinn Einarsson

Hjóm og há­vaði árs­ins 2024

Jón Krist­inn Ein­ars­son, doktorsnemi í sagn­fræði við Há­skól­ann í Chicago, ger­ir upp ár­ið sem fer senn að líða. Eft­ir því sem hann dvel­ur meir í for­tíð­inni hafi mörg af þeim stóru frétta­mál­um sem heltek­ið hafa op­in­bera um­ræðu á Ís­landi tek­ið á sig mynd dægra­stytt­ing­ar fyr­ir fréttafíkla. Á með­an sitji stóru mál­in sem mestu máli skipta gjarn­an eft­ir á hak­an­um. Til að mynda um­hverf­is- og lofts­lags­mál­in.
Ópera eða þungarokk? - Áhrif smekks á viðhorf annarra til okkar
Samtal við samfélagið#8

Ópera eða þung­arokk? - Áhrif smekks á við­horf annarra til okk­ar

Hef­ur smekk­ur okk­ar áhrif á hvernig aðr­ir meta okk­ur? Mads Meier Jæ­ger, pró­fess­or við Kaup­manna­hafn­ar­skóla, svar­aði þeirri spurn­ingu á fyr­ir­lestri sem hann flutti ný­lega á veg­um fé­lags­fræð­inn­ar og hann ræddi rann­sókn­ir sín­ar í spjalli við Sigrúnu í kjöl­far­ið. Því hef­ur oft ver­ið hald­ið fram að meiri virð­ing sé tengd smekk sem telst til há­menn­ing­ar (t.d. að hlusta á óper­ur eða kunna að meta ostr­ur) en lægri virð­ing smekk sem er tal­inn end­ur­spegla lág­menn­ingu (t.d. að hlusta á þung­arokk eða vilja bara ost­borg­ara). Á svip­að­an hátt er fólk sem bland­ar sam­an há- og lág­menn­ingu oft met­ið hærra en þau sem hafa ein­ung­is áhuga á öðru hvoru form­inu. Með meg­in­d­leg­um og eig­ind­leg­um að­ferð­um sýn­ir Mads fram á að bæði sjón­ar­horn­in skipta máli fyr­ir hvernig fólk er met­ið í dönsku sam­fé­lagi. Dan­ir álíta til dæm­is að þau sem þekkja og kunna að meta hluti sem tengj­ast há­menn­ingu fær­ari á efna­hags­svið­inu og fólk ber meiri virð­ingu fyr­ir slík­um ein­stak­ling­um en þau sem að geta bland­að sam­an há-og lág­menn­ingu eru tal­in áhuga­verð­ari og álit­in hafa hærri fé­lags­lega stöðu. Þau Sigrún ræða um af hverju og hvernig slík­ar skil­grein­ing­ar hafa áhuga á mögu­leika okk­ar og tæki­færi í sam­fé­lag­inu. Þau setja nið­ur­stöð­urn­ar einnig í sam­hengi við stefnu­mót­un, en rann­sókn­ir Mads hafa með­al ann­ars ver­ið not­að­ar til að móta mennta­stefnu í Dan­mörku.
Öld „kellingabókanna“
Greining

Öld „kell­inga­bók­anna“

„Síð­asta ára­tug­inn hafa bæk­ur nokk­urra kvenna sem fara á til­finn­inga­legt dýpi sem lít­ið hef­ur ver­ið kann­að hér áð­ur flot­ið upp á yf­ir­borð­ið,“ skrif­ar Sal­vör Gull­brá Þór­ar­ins­dótt­ir og nefn­ir að í ár eigi það sér­stak­lega við um bæk­ur Guð­rún­ar Evu og Evu Rún­ar: Í skugga trjánna og Eldri kon­ur. Hún seg­ir skáld­kon­urn­ar tvær fara á dýpt­ina inn í sjálf­ar sig, al­gjör­lega óhrædd­ar við að vera gagn­rýn­ar á það sem þær sjá.
Jól gæludýranna
Samantekt

Jól gælu­dýr­anna

Að­vent­an get­ur ver­ið ynd­is­leg­ur tími. Við verj­um stund­um með okk­ar besta fólki, borð­um yf­ir okk­ur af alls kyns góð­gæti og njót­um allra jóla­ljós­anna sem tendra bæ­ina. Að sama skapi fylg­ir þess­um tíma mik­ið rót á hvers­deg­in­um. Við verj­um meiri tíma ut­an heim­il­is, eða inn­an veggja heim­il­is­ins, og það er oft meiri gesta­gang­ur í des­em­ber en aðra mán­uði árs­ins. En hvernig fer þessi tími í fer­fætta fjöl­skyldu­með­limi og hvað get­um við gert til þess að hugsa sem best um þau yf­ir jóla­tíð­ina?