Þessi færsla er meira en 11 ára gömul.

Átta tíma vinnudagur: 200 árum síðar

Árið 1817 setti velskur umbótamaður að nafni Robert Owen fram hugmynd sem þá þótti ögrandi. Þessi hugmynd var einföld, en langt í frá sjálfsögð á þeim tíma: Vinnudagurinn skyldi vera átta stunda langur, fólk skyldi fá átta tíma frí á hverjum virkum degi, og átta stundir til að hvílast. Hann þróaði slagorð, sem er svo á enskri tungu: „Eight hours labour, eight hours recreation, eight hours rest“. Robert Owen

Owen entist ekki lífdagarnir til að sjá þennan draum sinn verða að veruleika, því átta tíma vinnudagur fyrir hinn almenna vinnandi mann í hinum iðnvædda heimi varð ekki raunin fyrr en um miðja tuttugustu öld, en Owen andaðist um miðja nítjándu öld.

Það merkilega er að á Íslandi í dag, er staðan sú að mjög margir vinna ekki einu sinni átta tíma vinnudag, næstum tvöhundruð árum eftir að Owen setti fram þessa hugmynd sína! Er íslenskt samfélag þó eitt það þróaðasta á jarðkúlunni; hér er um að ræða samfélag sem er mjög tæknivætt, allt frá sjávarútvegi og landbúnaði til þjónustu. Það er nefnilega af sem var í byrjun tuttugustu aldar, þegar meginatvinnuvegir landsmanna – landbúnaður og sjávarútvegur – voru næstum ekkert tæknivæddir og meirihluti landsmanna bjó í torfhúsum.

Staðan er þannig á Íslandi í dag að meðalkarlmaður í fullu starfi vinnur um 48 stundir, sem gera um níu tíma á hvern virkan dag (sjá hér). Konur í fullu starfi vinna minna, um 41 stund á viku. Þessar tölur bera með sér einhvers konar meginvandamál í hagkerfinu: Vangetu okkar mannskepnunnar, til að nýta vélarnar til að vinna minna. Ef við hefðum nýtt vélarnar til að vinna minna af einhverri alvöru, þá myndi meðalmaðurinn eflaust vinna helmingi minna en hann gerir í dag.

Við skulum halda upp á tvöhundruð ára afmæli Owns með því að hafa stytt vinnuvikuna, allrækilega – góð byrjun væri að ná henni niður í 32-35 stundir.

***

Þessi pistill birtist áður á bloggsíðu höfundar á DV.is

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri færslur frá höfundi

Jafn­að­ar­sam­fé­lag­ið: Auk­in lífs­gæði, jafn­ari tæki­færi og meiri sam­heldni

Ís­lenskt sam­fé­lag hef­ur lengi vilj­að jöfn­uð með­al borg­ar­anna – við höf­um jafn­vel stært okk­ur af jöfn­uði og ver­ið stolt af því að ójöfn­uð­ur hafi ekki auk­ist á með­an það hef­ur ver­ið raun­in ann­ars stað­ar. Og um margt byggð­um við upp sam­fé­lag jöfn­uð­ar, þar sem mun­ur­inn á að­stæð­um og tæki­fær­um fólks var ekki of mik­ill. En við vik­um af braut jöfn­uð­ar...
Kjarasamningar: Um vetrarfrí, styttingu vinnutímans og framfarir

Kjara­samn­ing­ar: Um vetr­ar­frí, stytt­ingu vinnu­tím­ans og fram­far­ir

Nú á næstu mán­uð­um losna flest­ir kjara­samn­ing­ar á ís­lensk­um vinnu­mark­aði og semja þarf um kaup og kjör í mjög mik­illi óvissu um fram­tíð­ina. Verð­bólga er mik­il og efna­hags­ástand­ið í heim­in­um er um margt ótryggt. Þá er okk­ur á marg­an hátt eðl­is­lægt að reyna að­eins að verja það sem hef­ur áunn­ist, frem­ur en að stuðla að fram­förum. En það væri mis­ráð­ið:...
Nokkur orð um misheppnaða bankasölu og samfélagsbanka

Nokk­ur orð um mis­heppn­aða banka­sölu og sam­fé­lags­banka

Und­an­farn­ar vik­ur hef­ur mik­ið ver­ið rætt um einka­væð­ingu Ís­lands­banka og efnt til mót­mæla í sex skipti vegna henn­ar. Um­ræð­an og mót­mæl­in eru bæði skilj­an­leg og eðli­leg, enda er einka­væð­ing­in mis­heppn­uð því traust al­menn­ings gagn­vart henni er nú guf­að upp. Fátt gref­ur jafn hratt und­an trausti eins og vafa­sam­ir við­skipta­hætt­ir og sér­hygli. Ef einka­væð­ing á að geta tal­ist vel heppn­uð verð­ur...
Tilraunaverkefni um fjögurra daga vinnuviku - líka á Íslandi

Til­rauna­verk­efni um fjög­urra daga vinnu­viku - líka á Ís­landi

Á und­an­förn­um ára­tug á Ís­landi hef­ur mik­ið ver­ið rætt um og tek­ist á um stytt­ingu vinnu­vik­unn­ar, en þökk sé mik­illi um­ræðu og bar­áttu stétt­ar­fé­laga og annarra sam­taka fyr­ir mál­efn­inu tókst að semja um styttri vinnu­viku í kjara­samn­ing­um. Hér léku til­rauna­verk­efni BSRB um styttri vinnu­viku hjá Reykja­vík­ur­borg og rík­inu lyk­il­hlut­verk, en með þeim jókst skiln­ing­ur á því hvernig mætti út­færa...

Mest lesið á blogginu

Nýtt efni

Hjóm og hávaði ársins 2024
Jón Kristinn Einarsson
PistillUppgjör ársins 2024

Jón Kristinn Einarsson

Hjóm og há­vaði árs­ins 2024

Jón Krist­inn Ein­ars­son, doktorsnemi í sagn­fræði við Há­skól­ann í Chicago, ger­ir upp ár­ið sem fer senn að líða. Eft­ir því sem hann dvel­ur meir í for­tíð­inni hafi mörg af þeim stóru frétta­mál­um sem heltek­ið hafa op­in­bera um­ræðu á Ís­landi tek­ið á sig mynd dægra­stytt­ing­ar fyr­ir fréttafíkla. Á með­an sitji stóru mál­in sem mestu máli skipta gjarn­an eft­ir á hak­an­um. Til að mynda um­hverf­is- og lofts­lags­mál­in.
Ópera eða þungarokk? - Áhrif smekks á viðhorf annarra til okkar
Samtal við samfélagið#8

Ópera eða þung­arokk? - Áhrif smekks á við­horf annarra til okk­ar

Hef­ur smekk­ur okk­ar áhrif á hvernig aðr­ir meta okk­ur? Mads Meier Jæ­ger, pró­fess­or við Kaup­manna­hafn­ar­skóla, svar­aði þeirri spurn­ingu á fyr­ir­lestri sem hann flutti ný­lega á veg­um fé­lags­fræð­inn­ar og hann ræddi rann­sókn­ir sín­ar í spjalli við Sigrúnu í kjöl­far­ið. Því hef­ur oft ver­ið hald­ið fram að meiri virð­ing sé tengd smekk sem telst til há­menn­ing­ar (t.d. að hlusta á óper­ur eða kunna að meta ostr­ur) en lægri virð­ing smekk sem er tal­inn end­ur­spegla lág­menn­ingu (t.d. að hlusta á þung­arokk eða vilja bara ost­borg­ara). Á svip­að­an hátt er fólk sem bland­ar sam­an há- og lág­menn­ingu oft met­ið hærra en þau sem hafa ein­ung­is áhuga á öðru hvoru form­inu. Með meg­in­d­leg­um og eig­ind­leg­um að­ferð­um sýn­ir Mads fram á að bæði sjón­ar­horn­in skipta máli fyr­ir hvernig fólk er met­ið í dönsku sam­fé­lagi. Dan­ir álíta til dæm­is að þau sem þekkja og kunna að meta hluti sem tengj­ast há­menn­ingu fær­ari á efna­hags­svið­inu og fólk ber meiri virð­ingu fyr­ir slík­um ein­stak­ling­um en þau sem að geta bland­að sam­an há-og lág­menn­ingu eru tal­in áhuga­verð­ari og álit­in hafa hærri fé­lags­lega stöðu. Þau Sigrún ræða um af hverju og hvernig slík­ar skil­grein­ing­ar hafa áhuga á mögu­leika okk­ar og tæki­færi í sam­fé­lag­inu. Þau setja nið­ur­stöð­urn­ar einnig í sam­hengi við stefnu­mót­un, en rann­sókn­ir Mads hafa með­al ann­ars ver­ið not­að­ar til að móta mennta­stefnu í Dan­mörku.
Öld „kellingabókanna“
Greining

Öld „kell­inga­bók­anna“

„Síð­asta ára­tug­inn hafa bæk­ur nokk­urra kvenna sem fara á til­finn­inga­legt dýpi sem lít­ið hef­ur ver­ið kann­að hér áð­ur flot­ið upp á yf­ir­borð­ið,“ skrif­ar Sal­vör Gull­brá Þór­ar­ins­dótt­ir og nefn­ir að í ár eigi það sér­stak­lega við um bæk­ur Guð­rún­ar Evu og Evu Rún­ar: Í skugga trjánna og Eldri kon­ur. Hún seg­ir skáld­kon­urn­ar tvær fara á dýpt­ina inn í sjálf­ar sig, al­gjör­lega óhrædd­ar við að vera gagn­rýn­ar á það sem þær sjá.
Jól gæludýranna
Samantekt

Jól gælu­dýr­anna

Að­vent­an get­ur ver­ið ynd­is­leg­ur tími. Við verj­um stund­um með okk­ar besta fólki, borð­um yf­ir okk­ur af alls kyns góð­gæti og njót­um allra jóla­ljós­anna sem tendra bæ­ina. Að sama skapi fylg­ir þess­um tíma mik­ið rót á hvers­deg­in­um. Við verj­um meiri tíma ut­an heim­il­is, eða inn­an veggja heim­il­is­ins, og það er oft meiri gesta­gang­ur í des­em­ber en aðra mán­uði árs­ins. En hvernig fer þessi tími í fer­fætta fjöl­skyldu­með­limi og hvað get­um við gert til þess að hugsa sem best um þau yf­ir jóla­tíð­ina?