Athygli skal vakin á bók. Á síðasta ári kom út ritsafn listamannsins Dags Sigurðarsonar. Verkið atarna kom út hjá Máli og menningu og telur 397 síður. Er þar að finna ljóðbækur Dags. Dagur var á sínum tíma nafntogað skáld, myndlistarmaður, bóhem, áfengissjúklingur, ólíkindatól og fleira. Maður sem sannlega batt bagga sína ekki sömu hnútum og samferðafólk sitt. Um hann hefir verið fjallað í ýmsum verkum. Til að mynda í þessu verki. 

Þessu sparki er ekki ætlað að leggja dóm á ágæti verksins sem út kom í fyrra. Miklu fremur er þeim ætlað að vekja athygli á því enda gæti vel verið að Dagur Sigurðarson verðskuldi meiri athygli en honum hefir hlotnast í gegnum tíðna.

Það mælti mín móðir,

að mér skyldi kaupa 

fley og fagrar árar 

fara brott með víkingum

standa upp í stafni, 

stýra dýrum knerri, 

halda svo til hafnar, 

höggva mann og annan.

-

Allmáttigr guð, allra stétta

yfirbjóðandi engla ok þjóða,

ei þurfandi stað né stundir,

staði haldandi í kyrrleiks valdi,

senn verandi úti ok inni,

uppi ok niðri ok þar í miðju,

lof sé þér um aldr ok æfi,

eining sönn í þrennum greinum!

-

Allt eins og blómstrið eina

upp vex á sléttri grund

fagurt með frjóvgun hreina

fyrst um dags morgunstund,

á snöggu augabragði

af skorið verður fljótt,

lit og blöð niður lagði -

líf mannlegt endar skjótt.

[...]

Ég lifi' í Jesú nafni,

í Jesú nafni' eg dey,

þó heilsa' og líf mér hafni,

hræðist ég dauðann ei.

Dauði, ég óttast eigi

afl þitt né valdið gilt,

í Kristí krafti' eg segi:

Kom þú sæll, þá þú vilt.

-

• Því Gunnar vildi heldur bíða hel
• en horfinn vera fósturjarðarströndum.
• Grimmilegir fjendur, flárri studdir vél,
• fjötruðu góðan dreng í heljarböndum.
• Hugljúfa samt eg sögu Gunnars tel,
• þar sem eg undrast enn á köldum söndum
• lágan að sigra ógnabylgju ólma
• algrænu skrauti prýddan Gunnarshólma.
•  
•  
• Þar sem að áður akrar huldu völl
• ólgandi Þverá veltur yfir sanda;
• sólroðin líta enn hin öldnu fjöll
• árstrauminn harða fögrum dali granda;
• flúinn er dvergur, dáinn hamratröll,
• dauft er í sveitum, hnipin þjóð í vanda;
• en lágum hlífir hulinn verndarkraftur
• hólmanum, þar sem Gunnar sneri aftur.
•  
• Ó, guð vors lands! Ó, lands vors guð!
• Vér lofum þitt heilaga, heilaga nafn!
• Úr sólkerfum himnanna hnýta þér krans
• þínir herskarar, tímanna safn.
• Fyrir þér er einn dagur sem þúsund ár
• og þúsund ár dagur, ei meir:
• eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
• sem tilbiður guð sinn og deyr.
• Íslands þúsund ár,
• Íslands þúsund ár,
• eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár,
• sem tilbiður guð sinn og deyr.
• Tíminn er eins og vatnið,

og vatnið er kalt og djúpt

eins og vitund mín sjálfs

Og tíminn er eins og mynd,

sem er máluð af vatninu

og mér til hálfs.

Og tíminn og vatnið

renna veglaust til þurrðar

Inn í vitund mín sjálfs.

KVENMANNSLEYSI

Hví vantar mig þrótt 

til að lifa og sýngja? 

Hví geing ég sljór 

um götur og torg?

Hví sparka ég til húsveggjanna?

Standa þeir í vegi 

fyrir róttækum hugmyndum mínum?

Mig vantar félaga og lífsförunaut.

Blóð mitt er geislavirkt.

Í lendum mínum 

fara fram kjarnorkusprengingar. (bls. 18)

-Ljóð úr Hlutabréfum í sólarlaginu frá árinu 1958)

Dagur Sigurðarson. Endalaust mætti tala um þann tón sem hann sló með ljóðum sínum og framkomu. Tala má um að hans rödd sé rödd nútímamannsins. Ekki hátimbruð módernísk rödd atómsskáldanna, ekki trúarleg rödd fyrri kynslóða, ekki formsins rödd, ekki þetta ekki hitt. Hans rödd var jarðbundnari, graðari, hraðari, óvægnari, gefur mikið til skít í normið og almenningsálitið. Kannski endurspeglar hann og margar þær breytingar sem urðu á íslensku samfélagi á 20. öldinni þegar Ísland var smám saman að breytast í það borgríki sem það er í dag. Kannski er hann, ásamt fleirum, rödd nútímans, röddin sem giljaði fjallkonuna, Jónas Hallgrímsson og Hallgrím Pétursson á bakvið braggann.

BERNSKA

I 

Ég fæddist á miðnætti, í ágúst þegar togna tekur úr örmum næturinnar. Ég var 

ótími, blár á hörund í fyrstu þvínæst rauður loks gulur.

Eftir nokkra daga var litarhátturinn orðinn eðlilegur. Það er hann ennþá.

Fyrstu árin liðu hægt einsog loftvarnarmerki. Dagarnir voru lángir eins og halarófa af hermönnum.draumarnir þutu hjá einsog þrýstilofsflugvélar.

Allir-eins-mennirnir áttu appelsínur og gotterí. Ryksugan eins konar fallbyssa.

-Mamma hvorir eru duglegri við að drepa þýskarar eða kanar?

-Kanarnir.

-Drepa þeir hundrað?

-Milljón barnið mitt.

Sannleikurinn var barn einsog ég. Fimm ára gamall sá ég í gegnum lífslýgina. Þrjóskan varð aðalsmerki mitt. Tortryggnin varð dyggð í lífsbaráttunni.

II

Einglarnir voru viðrini. Gvuð og Grýla voru aldrei til. Þeir sem trúðu á það slekti 

voru minniháttar vesalíngar og mömmudreingir.

Í skólanum lærði ég margt - af sjálfum mér. Ég lærði að reikna og lesa - milli 

línanna.

Litla gula hænan bakaði brauð. Svínið át brauðið og sigaði hundi og ketti á 

hænugreyið. 

Heimilin voru sneisafull af teppum kristal og stríðsgróðamubblum. Þau voru ríki 

pelabarna og fullorðins fólks.

Garðarnir voru nómannsland. Ef viðstigum í blómabeð eða brutum hríslu 

feingu frúrnar sting í hjartað.

Gatan var sú jörð sem við erfðum.

Ég varð hirðfífl götustráka. Á götunni öðlaðist ég félagsþroska.

Stelpur voru fyrirlitlegar kveifur klöguskjóður og kjaftatæfur. Einn 

sólskinsdag sé ég að þær höfðu fengið brjóst.Bernsku minni var lokið.

Dagur Sigurðarson undi sér ekki í mollulegu umhverfi stássstofanna. Í umhverfi vaxandi velmegunnar og smáborgaraháttar fyrir tilstuðlan kanagróða og fleiri þátta þegar Ísland breytist úr sveitaþjóðfélagi í borgarþjóðfélag. Dagur var borgarbarn og orti um veruleika borgarinnar án þess þó að upphefja hann, sjá hann í rómantísku ljósi líkt og Tómas Guðmundsson. Veruleiki Dags var annar. Hann undi sér á götunni. Ekki í þeim skilningi að hann hafi verið útigangsmaður (hann var það að vísu undir það síðasta) en utangarð var hann og þess ber merki í ljóðum hans. „Gaman er að gánga / í úðanum og rýna / niðurí göturæsið // Í leit að perlum / eða krónkalli / eða bara vindlingsstúf“ (bls. 17, úr ljóðinu „HAUST“, Hlutabréf í sólarlaginu)

Margt hugnaðist honum ekki er viðkom pólitík og þess ber einnig merki í verkum hans. Einkum tók hann afstöðu með þeim sem höfðu farið halloka í lífsgæðakapphlaupinu, var honum í nöp við stríðsgróða og gróðabrask.

MÆLIRINN ÞRÆLANNA

Þrælarnir gæta hjarða og strita á ökrum.

Þrælarnir róa til fiskjar.

Þrælarnir róa á galeiðum

Er ekki mælirninn fullur?

Þrælarnir sækja naut og lóga því.

Kjötið er borið á borð fyrir húsbóndann.

Húðin er lögð tilhliðar.

Er ekki mælirinn fullur?

Þrælarnir höggva skóg og færa heim við.

Þrælarnir reisa húsbóndanum óðal.

Afgángsspýturnar leggja þeir til hliðar.

Er ekki mælirinn fullur svo flóir útaf?

Eiga þeir líka að fægja sköft 

úr spýtunum og súta skinnið í ólar?

Eiga þeir að berja hver annan 

Til hlýðni við húsbóndann?

Hvenær fyllist eiginlega 

mælirinn þrælanna? (bls. 146, úr ljóðabókinni Rógmálmi og Grásilfri 1971)

Dagur skrifaði allslags ljóð. Hann skrifaði ástarljóð. Ástarljóð sem eru jarðbundnari og vessakenndari. Gróteskari. Klámkenndari (allavega á þess tíma mælikvarða). Þar er sjaldan ort undir rós.

EKKI ER ÖLL VITLEYSAN EINS

Ég elskaði eitt sinn stelpu. Hún 

var heimsk, og ég var vitlaus (bls. 168,  úr ljóðabókinni Rógmálmi og Grásilfri 1971)

Nóg um þetta. Dagur skrifaði ófá ljóð. Mörg þeirra eru helvíti góð. Með þessari bók má sannlega mæla og er það hér með gert.