Þessi grein birtist fyrir meira en ári.
Viðtal

Mamba langar í barnabörn en ekkert orð er til fyrir hlutverkið

Andrea Rói Sig­ur­björns von­ast til þess að eign­ast einn dag­inn barna­börn en teng­ir hvorki við orð­ið amma né afi. Nú kepp­ast ný­yrða­smið­ir við að finna nýtt orð yf­ir for­eldri for­eldr­is fyr­ir kynseg­in fólk eins og Andr­eu Róa.

Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@heimildin.is

Orðið mambi, blanda af orðunum mamma og pabbi, small strax fyrir Andreu Róa þegar von var á fyrsta barni þeirra Sólveigar Ástudóttur Daðadóttur árið 2021. Það tók son þeirra, Vindar Orra, smástund að komast upp á lagið með að nota orðið en nú er það í uppáhaldi hjá honum. Það gleður Andreu Róa, sem segir virkilega mikilvægt fyrir kynsegin fólk að til séu orð sem passa þeim.

„Það styrkir tilveruréttinn þinn að eiga hlut í tungumálinu,“ segir Andrea Rói. 

Samtökin '78 settu af stað svokallaða hýryrðasamkeppni í lok júní en á meðal orða sem óskað er eftir tillögum um eru kynhlutlaus orð yfir foreldri foreldris. Hugmyndin er að bæta slíku orði, eða jafnvel orðum, við tungumálið, en ekki að skipta út orðunum amma og afi. Sá misskilningur hefur verið áberandi í athugasemdakerfum fjölmiðlanna. 

„Þessi keppni snýst ekki um neina málstýringu,“ segir Ásta Kristín Benediktsdóttir, lektor í íslenskum samtímabókmenntum, sem situr …

Kjósa
15
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (6)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • Helga Álfheiðardóttir Sigurðardóttir skrifaði
    18. júlí 2023 14:38
    Spennandi að fylgjast með framþróun tungumálsins :-)
    0
  • Elín Kona Eddudóttir skrifaði
    17. júlí 2023 14:08
    Líst vel á amm og amb, takk fyrir góða grein :)
    3
  • Ragnhildur L Guðmundsdóttir skrifaði
    17. júlí 2023 12:15
    Anmba og lanmba
    3
  • Siggi Rey skrifaði
    17. júlí 2023 08:48
    Er þetta nú ekki orðið of mikið af því góða! Öfgar af því að hann eða hún er “kynsegin”. Er í lagi að rugla í íslenskunni bara vegna kynsegin fólks.! Hvað er að orðunum amma og afi eða mamma og pabbi o.s.frv. Hvað þá með orðin langamma og langafi? Frændi og frænka? Hafa þá ekki þeir sem flytja til landsins og eru orðnir íslenskir ríkisborgarar sama rétt til að aðlaga íslenskuna að þeirra tungumáli?
    -9
  • Elsa Þorbjörg Árnadóttir skrifaði
    16. júlí 2023 13:05
    Mér finnst að tvær konur sem giftast, ættu að kalla sig "hjónur" og tveir karlar "hjónar" karl og kona hjón...ss það pirrar mig að einhver geti talið mig samkynhneigða þegar allir geta talið sig vera hjón. Já mér er fullkomin alvara...en þetta mál sem hér um ræðir á þetta fólk að útkjlá sjálft, kemur mér ekki við.
    -4
    • SVS
      Sigurður V. Sigurðsson skrifaði
      17. júlí 2023 10:34
      Þetta þykir mér alveg óþarfa pirringur hjá þér, því ég get lofað þér því að meirihluti fólks gengur út frá því að allir séu gagnkynhneigðir þar til annað kemur í ljós.

      Þar að auki eru aðeins örfá tilfelli þar sem orðið "hjón" er notað án þess að nöfn eða kyn hjónanna fylgi með, t.d. "Jón og Gunna eru hjón." eða "Ég sá þær hjónin útí búð."

      Það er helst ef þú notar orðalag eins og "Við hjónin fórum norður um helgina" og viðmælandi veit ekkert um makann þinn sem það gæti orðið einhver vafi. Það er þó sáraeinfalt að fyrirbyggja misskilning með því að segja t.d. "Við Beta fórum norður" eða "Ég fór norður með manninum mínum".

      En svo er það hin hliðin: Hverju skiptir það þó einhver ókunnugur haldi að þú sért lesbía þar til annað kemur í ljós? Breytir það einhverju?
      11
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Nýtt efni

Hjóm og hávaði ársins 2024
Jón Kristinn Einarsson
PistillUppgjör ársins 2024

Jón Kristinn Einarsson

Hjóm og há­vaði árs­ins 2024

Jón Krist­inn Ein­ars­son, doktorsnemi í sagn­fræði við Há­skól­ann í Chicago, ger­ir upp ár­ið sem fer senn að líða. Eft­ir því sem hann dvel­ur meir í for­tíð­inni hafi mörg af þeim stóru frétta­mál­um sem heltek­ið hafa op­in­bera um­ræðu á Ís­landi tek­ið á sig mynd dægra­stytt­ing­ar fyr­ir fréttafíkla. Á með­an sitji stóru mál­in sem mestu máli skipta gjarn­an eft­ir á hak­an­um. Til að mynda um­hverf­is- og lofts­lags­mál­in.
Ópera eða þungarokk? - Áhrif smekks á viðhorf annarra til okkar
Samtal við samfélagið#8

Ópera eða þung­arokk? - Áhrif smekks á við­horf annarra til okk­ar

Hef­ur smekk­ur okk­ar áhrif á hvernig aðr­ir meta okk­ur? Mads Meier Jæ­ger, pró­fess­or við Kaup­manna­hafn­ar­skóla, svar­aði þeirri spurn­ingu á fyr­ir­lestri sem hann flutti ný­lega á veg­um fé­lags­fræð­inn­ar og hann ræddi rann­sókn­ir sín­ar í spjalli við Sigrúnu í kjöl­far­ið. Því hef­ur oft ver­ið hald­ið fram að meiri virð­ing sé tengd smekk sem telst til há­menn­ing­ar (t.d. að hlusta á óper­ur eða kunna að meta ostr­ur) en lægri virð­ing smekk sem er tal­inn end­ur­spegla lág­menn­ingu (t.d. að hlusta á þung­arokk eða vilja bara ost­borg­ara). Á svip­að­an hátt er fólk sem bland­ar sam­an há- og lág­menn­ingu oft met­ið hærra en þau sem hafa ein­ung­is áhuga á öðru hvoru form­inu. Með meg­in­d­leg­um og eig­ind­leg­um að­ferð­um sýn­ir Mads fram á að bæði sjón­ar­horn­in skipta máli fyr­ir hvernig fólk er met­ið í dönsku sam­fé­lagi. Dan­ir álíta til dæm­is að þau sem þekkja og kunna að meta hluti sem tengj­ast há­menn­ingu fær­ari á efna­hags­svið­inu og fólk ber meiri virð­ingu fyr­ir slík­um ein­stak­ling­um en þau sem að geta bland­að sam­an há-og lág­menn­ingu eru tal­in áhuga­verð­ari og álit­in hafa hærri fé­lags­lega stöðu. Þau Sigrún ræða um af hverju og hvernig slík­ar skil­grein­ing­ar hafa áhuga á mögu­leika okk­ar og tæki­færi í sam­fé­lag­inu. Þau setja nið­ur­stöð­urn­ar einnig í sam­hengi við stefnu­mót­un, en rann­sókn­ir Mads hafa með­al ann­ars ver­ið not­að­ar til að móta mennta­stefnu í Dan­mörku.
Öld „kellingabókanna“
Greining

Öld „kell­inga­bók­anna“

„Síð­asta ára­tug­inn hafa bæk­ur nokk­urra kvenna sem fara á til­finn­inga­legt dýpi sem lít­ið hef­ur ver­ið kann­að hér áð­ur flot­ið upp á yf­ir­borð­ið,“ skrif­ar Sal­vör Gull­brá Þór­ar­ins­dótt­ir og nefn­ir að í ár eigi það sér­stak­lega við um bæk­ur Guð­rún­ar Evu og Evu Rún­ar: Í skugga trjánna og Eldri kon­ur. Hún seg­ir skáld­kon­urn­ar tvær fara á dýpt­ina inn í sjálf­ar sig, al­gjör­lega óhrædd­ar við að vera gagn­rýn­ar á það sem þær sjá.
Jól gæludýranna
Samantekt

Jól gælu­dýr­anna

Að­vent­an get­ur ver­ið ynd­is­leg­ur tími. Við verj­um stund­um með okk­ar besta fólki, borð­um yf­ir okk­ur af alls kyns góð­gæti og njót­um allra jóla­ljós­anna sem tendra bæ­ina. Að sama skapi fylg­ir þess­um tíma mik­ið rót á hvers­deg­in­um. Við verj­um meiri tíma ut­an heim­il­is, eða inn­an veggja heim­il­is­ins, og það er oft meiri gesta­gang­ur í des­em­ber en aðra mán­uði árs­ins. En hvernig fer þessi tími í fer­fætta fjöl­skyldu­með­limi og hvað get­um við gert til þess að hugsa sem best um þau yf­ir jóla­tíð­ina?

Mest lesið undanfarið ár