Þessi færsla er meira en 4 ára gömul.

Hvers vegna skrifa rithöfundar?

Hvers vegna skrifa rithöfundar?

Rithöfundurinn og heimspekingurinn Platón (427 f.o.t) í Grikklandi hinu forna gerði Sókrates að lykilpersónu í vestrænni hugsun. Hvers vegna skrifaði Platón og gaf okkur mynd af Sókratesi?

Í fyrstu verkunum skrifaði hann í anda Sókratesar en í síðustu verkunum var Sókrates málpípa hans. Platón dýrkaði ekki Sókrates og lét hann stundum fara hallloka í samræðum. Karakterinn Sókrates er mannlegur í bókunum og auðmjúkur gagnvart þekkingu og sannleika, þykist ekki vita svörin og kenndi þá list að spyrja spurninga enda kallaður ljósmóðir viskunnar.

Platón telfdi Sókratesi fram í baráttunni við mælskulistina, þar sem greinarmunur á réttu og röngu var þurrkaður út. Platón miðlaði efni sínu með samtölum í texta og hann skapaði karaktera. Hann skrifaði m.a. til að móta siðferðileg hugtök og næstu heimsmynd. Hann varð að skrifa því hann var þátttakandi í ummyndun tíðarandans. 

Skriftir eru gjöf til lesandans

Rithöfundar gætu eflaust aldrei komið sér saman um svar við spurningunni hvers vegna þeir skrifi. Hver og einn þarf að svara fyrir sig og síðar gæti félagsvísindamaður flokkað svörin og lesið úr þeim til að komast að því sem ekki var vitað. Það er hægt að greina hvað rithöfundar skrifa, skipa efninu í greinar, það má átta sig á hvernig þeir skrifa, hvaða aðferð er beitt við skrifin en við verðum að spyrja þá sjálfa hvers vegna þeir skrifa.

Eftir að ég fór að lesa og skrifa af krafti þá vaknaði með mér undrun yfir því að heimurinn væri ekki eins og aðrir héldu fram að hann væri. Ég gat líka breytt heiminum með hugsun, orðum og skrifum, lagt fram aðra veröld en oftast var sögð og haldið að manni. Ég gat séð fegurðina og fyllst löngun til að sýna öðrum inn í leyndardóminn. Án lesenda var þetta þó vonlaust. Að þessu leyti er það rétt: að skriftir eru gjöf til lesandans.

Að skrifa sig inn í leyndardóminn

ZHI BU ZHi í kínverskri heimspeki merkir að vita það sem ekki er vitað, það er leyndardómurinn - og þörfin hjá rithöfundi er að skrifa sig inn í hann. Þekking er áunnin en skilningur er innsæi. Ég bý yfir þekkingu en veit fátt, það er innsæið, þörfin og áhuginn sem knýr mig áfram. Verkefnið er að skrifa mig í áttina að áfangastað, stundum má engan tíma missa, því stundaglasið gæti tæmst áður en hugljómun verður, áður en skáldagyðjan opnar dyrnar. Rithöfundurinn stígur inn og vill bera hið hulda út í birtuna til að sýna öðrum - eitthvað sem enginn hefur séð áður. Það er gjöfin.

Leyndardómurinn verður þó alltaf hulinn og aðeins orðspor hans hefur borist okkur til eyrna en listagyðjurnar níu auk Saffó frá Lesbos geta lýst upp leiðina. Verkefnið alla daga er að ganga veginn jafnvel þótt augljóst sé að enginn komist alla leið, ekki fremur en steinn Sisyfusar gæti nokkurn tíma numið staðar á toppi fjallsins. Ef til vill hefur ljósbrot af leyndardóminum vitjað einhvers í draumi og vakið þrá til að skrifa sig út úr völundarhúsi skipulagsins.

Eitt er víst, að rithöfundurinn þarf alltaf hjálp frá lesandanum, án hans reikar hann um í myrkri. Skriftirnar eru gjöf til lesandans því höfundurinn skrifar ekki fyrir sjálfan sig. 

Heimspekikaffi: Hvers vegna skrifa rithöfundar?

Margir hafa glímt við spurninguna Hvers vegna skrifa rithöfundar? í gegnum tíðina en þrátt fyrir það er það alltaf áskorun að gera tilraun til að svara henni. Skriftir eru frjáls athöfn sem við Sigurlín Bjarney Gísladóttir ljóðskáld höfum skrifað um núna í nóvember. Við munum flytja hugleiðingar okkar um efnið í heimspekikaffi í Gerðubergi 20. nóvember kl. 20 og gefa gestum kost á að leggja til svör. Það er ókeypis á þennan viðburð og allir velkomnir, jafnt lesendur sem rithöfundar.

Tenglar

Hvers vegna skrifa rithöfundar - 20. nóvember

Hvers vegna skrifa rithöfundar - viðburður á facebook

Ljóðabókin Undrarýmið eftir Sigurlín Bjarney

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri færslur frá höfundi

Tilfinningamál fyrir langreyðar

Til­finn­inga­mál fyr­ir lang­reyð­ar

Um­ræða um af­líf­un hvala í land­helgi Ís­lands fór fram í Viku­lok­un­um á Rás 1, laug­ar­dag­inn 13. maí 2023. Þar voru rædd­ar slá­andi nið­ur­stöð­ur í skýrslu Mat­væla­stofn­un­ar um með­ferð á lang­reyð­um, hvort rétt­læt­an­legt væri að veiða hvali með þeim hætti sem gert er. Vel­ferð þeirra er aug­ljós­lega fórn­að fyr­ir óljósa hags­muni en dauða­stríð­ið er oft veru­lega lang­vinnt og sárs­auka­fullt....
Furðulegt frumvarp um áfengislög kolfellur

Furðu­legt frum­varp um áfeng­is­lög kol­fell­ur

Frétta­fyr­ir­sagn­ir um breyt­ing­ar á áfeng­is­lög­um, til að rýmka af­greiðslu­tíma Vín­búða og gefa þeim leyfi til að selja áfengi um helg­ar og á frí­dög­um, eru á þessa leið: „Áfeng­is- og tób­aksversl­un rík­is­ins set­ur sig ekki upp á móti frum­varpi þing­manna Fram­sókn­ar­flokks­ins um rýmri af­greiðslu­tíma vín­búða.“ (RÚV) og „ÁTVR leggst ekki gegn rýmk­un“ (MBL). „Af­nám banns gæti rýmk­að opn­un­ar­tíma...
Barnamálaráðherra vs. dómsmálaráðherra

Barna­mála­ráð­herra vs. dóms­mála­ráð­herra

For­varn­ir styðj­ast við lög og reglu­gerð­ir um hvað er leyfi­legt og bann­að og hvar mörk­in liggja. Til­slök­un á regl­um sem tengj­ast alkó­hóli geta þurrk­að út ár­ang­ur sem hef­ur feng­ist með for­vör­un. Nefna má að í könn­un ár­ið 1995 kom fram að 80% tí­undu bekk­inga höfðu smakk­að áfengi. Ný könn­un sýn­ir að 30% tí­undu bekk­inga hafa smakk­að áfengi. Þessi ár­ang­ur get­ur...

Ára­móta­heit­in: 3. Að hætta að drekka áfengi

Við ára­mót er vin­sælt að stíga á stokk og strengja þess heit að hætta ein­hverju eða byrja á ein­hverju. Hér er pist­ill handa þeim sem lang­ar til að hætta að drekka áfengi en það er eng­inn skort­ur á ástæð­um og rök­um fyr­ir slíkri ákvörð­un. Alkó­hól er ávana­bind­andi efni og neysl­an er samof­in sam­skipt­um í sam­fé­lag­inu, það telst því tölu­verð áskor­un...

Mest lesið á blogginu

Nýtt efni

Spyr ráðherra um eftirlit Sjúkratrygginga með einkarekstri í heilbrigðiskerfinu
FréttirEinkarekstur í heilbrigðiskerfinu

Spyr ráð­herra um eft­ir­lit Sjúkra­trygg­inga með einka­rekstri í heil­brigðis­kerf­inu

Will­um Þór Þórs­son heil­brigð­is­ráð­herra hef­ur stað­ið fyr­ir stór­auk­inni einka­væð­ingu í heil­brigðis­kerf­inu frá því að hann tók við starf­inu. Eft­ir­lit með þeim fjár­mun­um sem fara frá rík­inu til einka­að­ila hef­ur sam­hliða því ekki ver­ið auk­ið. Will­um Þór svar­aði spurn­ing­um um með­al ann­ars á Al­þingi um miðj­an mán­uð­inn.
Draga upp dökka mynd af stöðu húsnæðismála í landinu
ViðskiptiHúsnæðismál

Draga upp dökka mynd af stöðu hús­næð­is­mála í land­inu

Ný mán­að­ar­skýrsla Hús­næð­is- og mann­virkja­stofn­un­ar dreg­ur upp dökka mynd af stöðu hús­næð­is­mála hér á land. Fram­boð á íbúð­um hef­ur minnk­að, eft­ir­spurn auk­ist sem hef­ur leitt af sér mikl­ar verð­hækk­an­ir. Þá hef­ur upp­bygg­ing á í nýju hús­næði dregst sam­an. Fjölgi áform­uð­um fram­kvæmd­um ekki á þessu ári mun fram­boð nýrra íbúða að­eins mæta þriðj­ungi af væntri hús­næð­is­þörf fyr­ir ár­ið 2026.
„Hætta á misferli“ – Alvarlegar athugasemdir KPMG við fjárreiður Blaðamannafélagsins
Fréttir

„Hætta á mis­ferli“ – Al­var­leg­ar at­huga­semd­ir KP­MG við fjár­reið­ur Blaða­manna­fé­lags­ins

Fyrr­ver­andi formað­ur og fram­kvæmda­stjóri Blaða­manna­fé­lags Ís­lands milli­færði end­ur­tek­ið á sig fyr­ir­fram­greidd laun sem hann end­ur­greiddi vaxta­laust allt að hálfu ári síð­ar, keypti tíu tölv­ur fyr­ir sig á níu ár­um og greiddi út styrki án sam­þykk­is stjórn­ar. KP­MG ger­ir at­huga­semd­ir við þetta í nýrri skýrslu sem unn­in var að beiðni stjórna BÍ. Hjálm­ar Jóns­son, sem sagt var upp hjá fé­lag­inu í árs­byrj­un, seg­ir þetta allt eiga sér eðli­leg­ar skýr­ing­ar.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir talsvert meiri hallarekstri en nýr fjármálaráðherra
StjórnmálFjármálaáætlun 2025-2029

Al­þjóða­gjald­eyr­is­sjóð­ur­inn spá­ir tals­vert meiri halla­rekstri en nýr fjár­mála­ráð­herra

Sig­urð­ur Ingi Jó­hanns­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, lagði fram nýja fjár­mála­áætl­un fyrr í vik­unni þar sem gert er ráð fyr­ir um 46 millj­arða króna halla á rekstri rík­is­sjóðs á ár­inu 2024. Al­þjóða­gjald­eyr­is­sjóð­ur­inn birti í gær skýrslu þar sem lagt er mat á stöðu rík­is­fjár­mála fjöl­margra ríkja heims. Þar er gert ráð fyr­ir að halla­rekst­ur rík­is­sjóðs muni verða um 95 millj­arð­ar króna ár­ið 2024. Spá sjóðs­ins er einnig tals­vert svart­sýnni en áætl­un fjár­mála­ráð­herra til lengri tíma.
Kaup Kviku á Ortus: Kjartan hagnaðist um nærri 200 milljónir sama ár
Fréttir

Kaup Kviku á Ort­us: Kjart­an hagn­að­ist um nærri 200 millj­ón­ir sama ár

Einn af þeim al­menn­ings­hluta­fé­lag­ið Kvika keypti hluta­bréf í breska veð­lána­fyr­ir­tæk­inu Ort­us af ár­ið 2022 var fé­lag í eigu fjár­fest­is­ins Kjart­ans Gunn­ars­son­ar, fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóra Sjálf­stæð­is­flokks­ins. Hann og Ár­mann Þor­valds­son, þá­ver­andi að­stoð­ar­for­stjóri Kviku og nú­ver­andi for­stjóri, eru við­skipta­fé­lag­ar og áttu með­al ann­ars báð­ir hluta­bréf í Ort­us á sama tíma.
Sigríður Hrund greiddi fyrir viðtal á NBC – Verðið trúnaðarmál
FréttirForsetakosningar 2024

Sig­ríð­ur Hrund greiddi fyr­ir við­tal á NBC – Verð­ið trún­að­ar­mál

Sig­ríð­ur Hrund Pét­urs­dótt­ur for­setafram­bjóð­andi greiddi ásamt nokkr­um öðr­um kon­um fyr­ir birt­ingu við­tals við hana hjá banda­ríska fjöl­miðl­in­um NBC en verð­ið er trún­að­ar­mál. Hún seg­ist hafa vilj­að grípa tæki­fær­ið til þess að benda á það hve op­ið fram­boðs­ferl­ið er á Ís­landi og til þess að sýna að venju­leg kona gæti boð­ið sig fram til for­seta.
Loka auglýsingu