Framsókn í heila öld

Þann 16. desember 1916 var Framsóknarflokkurinn formlega stofnaður af þingflokki bænda og samvinnufólks. Fyrr á árinu var stjórnmálaflokkur launamanna stofnaður og þá í tengslum við stofnun Alþýðusambands Íslands.
Eðlismunur er á stofnun þessara flokka því kjarni Framsóknarflokksins voru þingmenn, en kjarni Alþýðuflokks voru launamenn. Framsóknarflokkurinn taldist því til svokallaðra elítuflokka eða kjarnræðisflokka, en Alþýðuflokkurinn fjöldahreyfing. Tengsl Alþýðuflokks og Alþýðusambandsins rofnaði ekki fyrr en á fimmta áratug síðustu aldar.
Kjarni Framsóknarflokksins byggði á samvinnustefnunni. Samvinnufélögin voru svar bændasamfélagsins við alræði kauphéðna sem sjálfir verðlögðu vöruskiptin við bændur.
Jónas Jónsson frá Hriflu er sagður hafa komið að stofnun þessara flokka. Hann taldi að þeð þyrfti að vera stjórnmálaflokkur fyrir bændur og annar fyrir launamenn á mölinni. Samvinna þessara flokka var nokkur milli 1920-1930 bæði á þingi og bæ.
Þessir flokkar verða svo samkeppnisflokkar í því tilliti að komast í sæng með íhaldinu.
Við klofning Alþýðuflokks 1938 og síðar eflir Framsóknarflokk sem miðjuflokk stjórnmála. Svo mikið að hann náði meirihluta á Alþingi 1931 með hjálp kosningalaga, eða 35% atkvæða (13 þúsund af 35 þúsund atkvæða). Í heila öld hefur flokkurinn verið í ríkisstjórn í 63 ár sem er vel af sér vikið.
Þó mörgum hafi fundist Framsóknarflokkurinn hafi fjarlægst grunnstefnu sína er ekki útilokað að samvinnuhugsjónin vakni á nýrri öld.
Ég sendi framsóknarfólki hugheilar baráttuóskir með afmælið.
Athugasemdir