Píratar og stjórnarskráin
Á sama hátt og undanfarin 70 ár er nú starfandi pólitískt skipuð stjórnarskrárnefnd. Það sem er öðru vísi við þetta skiptið er að stjórnarskrárgjafinn, þjóðin sjálf, hefur ákveðið að hafa aðra stjórnarskrá en þá sem er í gildi og stjórnarskrárnefndin fjallar um. Engu að síður situr þessi nefnd og fjallar um einstaka ákvæði í núverandi stjórnarskrá og viðbætur við hana, eins og ekkert hafi í skorist.
Píratar hafa skorið sig úr í umræðunni um nýja stjórnarskrá og m.a. gert það að stefnu sinni að framfylgja vilja þjóðarinnar sem stjórnarskrárkosningarnar snérust um. Aðrir flokkar hafa slegið úr og í. Engu að síður sitja Píratar í þessari nefnd og ræða einstaka ákvæði, rétt eins og aðrir flokkar.
Málið er margþætt og ekki allir Píratar sammála um þessa aðferð eins og lesa má t.d. á Pírataspjallinu, sem vissulega fleiri en bara Píratar taka þátt í. Þeir hörðustu eru á því að Píratar eigi umsvifalaust að draga fulltrúa sinn úr nefndinni og ekki taka þátt í þessari afskræmingu á niðurstöðum þjóðaratkvæðagreiðslunnar á meðan aðrir vilja sjá hvað kemur út úr nefndinni og skoða með það í huga hvort tillögurnar séu til bóta, algerlega óháð loforðinu um nýja stjórnarskrá, enda verði sýnilega ekki stærri skref tekin á þessu kjörtímabili. Enn aðrir vilja halda fulltrúa Pírata í nefndinni bara til að hafa eyru þar sem ákvarðanir eru teknar, þótt í lokuðum herbergjum sé, því betra sé að hafa meiri upplýsingar um málið og ferilinn en minni... en hafa enga trú á að niðurstöðurnar verði fugl né fiskur.
Margir eru líka hræddir um að hér sé verið að reyna að gera Pírata samseka um pólitískt plott með stjórnarskrárbreytingar, sem enginn sannur Pírati getur í raun hugsað sér að vera hluti af, en er engu að síður raunveruleg hætta því stjórnmál hér á landi ekki laus við slíkt makk frekar en stjórnmál í öðrum ríkjum heimsins. Það væri Pírötum hins vegar sérstaklega hættulegt, enda um últralýðræðislegan flokk að ræða, sem mundi missa mikinn trúverðugleika ef hann færi skyndilega að haga sér eins og hinir.
Allir ofantaldir hafa auðvitað mikið til síns máls. Grunnstefna Pírata er undir, enda segir þar að Píratar "móti stefnu sína í ljósi gagna og þekkingar sem er aflað óháð því hvort tillaga virðist í fyrstu æskileg eða ekki. Afstaða Pírata til hugmynda er óháð því hverjir fortalsmenn hennar eru." Þannig er verið að reyna að koma í veg fyrir fordóma í umræðu og auka á gildi upplýstrar afstöðu í allri ákvörðunartöku. En í þessu tilfelli gerist allt á bak við rammlega læstar dyr, sem er í veinandi andstöðu við grunnstefnu Pírata um gagnsæi og ábyrgð annars vegar og beint lýðræði og sjálfsákvörðunarrétt hins vegar, en það er vitanlega ómögulegt fyrir Pírata að ráða við þetta að svo stöddu, enda hafa þeir ekki lyklavöldin. Það breytist þó hugsanlega eftir næstu kosningar fari þær eins og skoðanakannanir þessa árs benda ótvírætt til.
Píratar verða nú að vanda sig. Það er skýr krafa þeirra að stjórnarskrá Stjórnlagaráðs verði til grundvallar nýrri stjórnarskrá, eins og kjósendur hafa skorið úr um með afgerandi hætti, en það má heldur ekki standa í vegi fyrir aðrar betrumbætur á stjórnkerfi landsins. Það er hins vegar alls óvíst að tillögur stjórnarskrárnefndar verði til bóta - og jafnvel töluverðar líkur á að þær geri illt verra, eins og til dæmis að setja háa þröskulda á beint lýðræði og að breyta orðalaginu "fullt gjald" í "sanngjarnt gjald" um þá rentu sem sjávarútvegurinn þarf að greiða fyrir afnot af eigum þjóðarinnar, og fastsetja þannig pólitíska hentistefnu um útdeilingu auðlinda í stjórnarskrá.
Í öllu falli munu Píratar hafa sitthvað um málið að segja þegar stjórnarskrárnefndinni þóknast að opna rifu á sínar þunglamalegu eikardyr með tilheyrandi marri og harmkvælum. Það er mikilvægt að ekki komi bara fullmótaðar tillögur úr nefndinni sem öllum er uppálagt að skrifa undir, eða vera stimplaðir andlýðræðislegir ella. Umræðan verður að eiga sér stað og stjórnmálaflokkarnir ættu að grípa þetta tækifæri fegins hendi og raunverulega einu sinni gert það sem þeir hafa ekki getað samkjaftað um síðan Píratar tóku flug í skoðanakönnunum: Breyta stjórnmálunum og raunverulega hlusta á fólk. En einfaldasta leiðin til þess væri reyndar bara miklu einfaldari - og það er að taka mark á þjóðaratkvæðagreiðslunni um stjórnarskrána og innleiða hana samkvæmt vilja þjóðarinnar.
Strax.
Athugasemdir