Forsetakosningar: Þyrfti að endurskoða

Þegar forsetatíð Ólafs Ragnars Gímssonar er skoðuð sést hvernig Ólafur hefur breytt eðli og valdsvið forsetaembættisins. Besta yfirlitið eru greinar Svans Kristjánssonar í Skírni um forsetatíð Ólafar.
Embættið er ekki lengur valdalítið þjóðhöfðingjaembætti, heldur er forsetinn virkur þátttakandi í stjórnmálaiðunni. Núverandi stjórn er í raun mynduð af Ólafi Ragnari og sá hinn sami myndaði fyrri Jóhönnustjórnina með því að taka þingrofsréttinn til sín.
Með þetta í huga þarf að vanda til forsetakosninga. Ólafur Þ. Harðarson hefur bent á að núverandi kjörkerfi sé miðað við valdalitlan forseta en hugsanlega þyrfti að búa til flóknari kerfi líkt og viðhaft er á Írlandi. Kosningin þar er í sjálfu sér einföld og líkist kosningunni til Stjórnlagaþings. Talningin er flóknari því atkvæðið er flutt á annan kost ef sá fyrsti nýtist ekki. (First transferable vote system). Þannig kemst á almenn sátt um kjörinn forseta, mun meiri en sá sem fræðilega væri kosinn með 11% atkvæða.
Stjórnlagaráð var á sömu skoðun 78.gr:
"Forseti Íslands er kosinn í leynilegri atkvæðagreiðslu þeirra er kosningarétt hafa til Alþingis. Forsetaefni skal hafa meðmæli minnst eins af hundraði kosningabærra manna og mest tveggja af hundraði. Kjósendur skulu raða frambjóðendum, einum eða fleirum að eigin vali, í forgangsröð. Sá er best uppfyllir forgangsröðun kjósenda, eftir nánari ákvæðum í lögum, er rétt kjörinn forseti. Ef aðeins einn maður er í kjöri, er hann rétt kjörinn án atkvæðagreiðslu. Að öðru leyti skal ákvarða með lögum um framboð og kosningu forseta Íslands."
Enn er tækifæri til að breyta þessu. Það verður að vona að stjórnarskrárnefnd og alþingi skiptist ekki á boðsendingum með dúfum eða flöskuskeyti.
Til þess þarf pólitískan dug.
Athugasemdir